چهارشنبه, ۱۴ آبان , ۱۴۰۴ برابر با - Wednesday, 5 November , 2025
اطلاعیه ها

موقعیت شما : صفحه اصلی » برگه ها » آیین نامه نحوه محاسبه ذخایر فنی موسسات بیمه (ماده 109)
  • 30 جولای 2025 - 8:56
  • 156 بازدید
  • ارسال توسط :

آیین نامه نحوه محاسبه ذخایر فنی موسسات بیمه (ماده 109)

آیین نامه نحوه محاسبه ذخایر فنی موسسات بیمه
شماره: ۲۰۰/۱۱۳۶۸     تاریخ :۱۳۸۹/۴/۱۳
به پیوست آیین نامه موضوع تبصره یک ماده ۱۰۹ ق.م.م در مورد ذخایر فنی موسسات بیمه( آیین نامه شماره ۵۸) مصوب جلسه مورخ ۱۳۸۷/۱۰/۲۵ شورای عالی بیمه که طی نامه شماره ۶۲/۱۷۷۰۵۹ مورخ ۱۳۸۷/۱۲/۲۶ به تایید وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده و جایگزین آیین نامه شماره ۲۲ و مکمل های آن شده است ،جهت بهره برداری لازم ارسال می گردد.
رئیس سازمان امور مالیاتی کشور
شورای عالی بیمه در راستای اجرای ماده ۶۱ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری و با هدف ایجاد شفافیت برای حقوق بیمه گذاران و صاحبان سهام مؤسسات بیمه، چگونگی لحاظ کردن ذخایر فنی در حساب های مؤسسات بیمه را با توجه به اصول زیر در جلسه مورخ ۱۳۸۷/۱۰/۲۵ تصویب کرد:
۱- ایجاد هماهنگی در اجرای استانداردهای حسابداری از جمله استاندارد شماره ۲۸، برای در نظر گرفتن ذخایر فنی مؤسسات بیمه و فراهم شدن امکان مقایسه عملکرد مالی این مؤسسات با التزام بـه کاربرد رویه یکسان حسابداری.
۲- شفافیت ترازنامه و حساب سود و زیان در صورت های مالی مؤسسات بیمه ای به منظور افشای وضعیت مالی واقعی سهامداران و ذی نفعان .
۳_حفظ حقوق بیمه گذاران و بیمه شدگان با ایجاد پشتوانه مناسب برای توانمندسازی مؤسسات بیمه در مواجهه با حوادث طبیعی و خسارت های بزرگ غیر مترقبه.
این آیین نامه مشتمل بر ۱۸ ماده و ۸ تبصره بوده و از تاریخ ابلاغ، لازم الاجراء است و جایگزین آیین نامه شماره ۲۲ و مکمل های آن می شود.
فصل اول :کلیات
ماده ۱
مؤسسات بیمه مکلف اند برای ایفای تمامی تعهداتی که به موجب قراردادهای بیمه مستقیم و قراردادهای بیمه اتکایی به عهده گرفته اند، ذخایر فنی زیر را براساس ضوابط این آیین نامه محاسبه نمایند:
الف) بیمه های زندگی:
۱. ذخیره ریاضی؛
۲- ذخیره مشارکت بیمه گذاران در منافع
۳. ذخایر فنی بیمه عمر زمانی؛
۴. ذخیره فنی تکمیلی و خطرات طبیعی.
ب) بیمه های غیر زندگی:
۱. ذخیره حق بیمه (حق بیمه عاید نشده) ؛
۲. ذخیره ریسک های منقضی نشده؛
۳. ذخیره خسارات معوق؛
۴. ذخیره بر گشت حق بیمه؛
۵. ذخیره ریاضی؛
۶. ذخیره مشارکت بیمه گذاران در منافع؛
۷.ذخیره فنی تکمیلی و خطرات طبیعی.
ماده ۲
ضوابط این آیین نامه، نحوه محاسبه و برآورد ذخایر فنی مؤسسات بیمه را پس از کسر سهم بیمه گران اتکایی تعیین می نماید. در احتساب آن بخش از ذخایر فنی که بیمه گران اتکایی نیز در آن سهم دارند مؤسسات بیمه موظف اند ضمن منعکس کردن ذخایر فنی قبل از کسر سهم بیمه گر یا بیمه گران اتکایی، سهم بیمه گران اتکایی را نیز حسب مورد محاسبه و همراه با ذخایر فنی ابتدای دوره ،به ترتیب مقرر در نمونه ترازنامه و صورت سود و زیان مصوب شورای عالی بیمه در صورت های مالی خود منعکس نمایند.
ماده ۳
در این آیین نامه منظور از ضریب خسارت نسبت خسارت واقع شده به حق بیمه عاید شده است. خسارت واقع شده عبارت است از خسارت پرداختی طی دوره به علاوه ذخیره خسارت معوق در پایان دوره منهای ذخیره خسارت معوق ابتدای دوره و حق بیمه عاید شده عبارت است از حق بیمه صادره به علاوه حق بیمه عاید نشده ابتدای دوره منهای حق بیمه عاید نشده پایان دوره.
فصل دوم:ذخایر فنی بیمه های زندگی
ماده۴
ذخیره ریاضی بیمه های زندگی عبارت است از تفاوت بین ارزش فعلی تعهدات بیمه گر (اعم از سرمایه و مستمری )و ارزش فعلی تعهدات بیمه گذاران که با رعایت مبانی فنی مورد استفاده در محاسبه حق بیمه و نسبت به سهم نگهداری مؤسسه بیمه محاسبه می شود.
ماده ۵
ذخیره مشارکت بیمه گذاران در منافع بیمه های زندگی عبارت است از درصدی از منافع حاصل از معاملات بیمه های زندگی و سرمایه گذاری ذخایر فنی آن که به موجب شرایط قراردادهای بیمه های زندگی باید بین بیمه گذاران بیمه های زندگی تقسیم شود. سهم بیمه گذاران در منافع، اعم از این که در پایان هر سال مالی یا سال های بعد قابل تقسیم باشد، باید در این ذخیره منظور شود.
ماده ۶
ذخایر فنی بیمه های عمر زمانی بر اساس مبانی تعیین شده برای بیمه های غیر زندگی( به غیر از بیمه های باربری)_ موضوع فصل سوم این آیین نامه_ محاسبه و در حساب ها منظور خواهد شد.
ماده ۷
ذخیره فنی تکمیلی و خطرات طبیعی بیمه های زندگی که بابت تضمین تعهدات مؤسسات بیمه در مقابل خسارات ناشی از حوادث فاجعه آمیز منظور میشود از جمع اقلام زیر حاصل میشود:
الف) ۳ درصد حق بیمه صادره بیمه های زندگی پس از کسر حق بیمه اتکایی واگذاری.
ب) ذخایر فنی تکمیلی و خطرات طبیعی که از سال قبل منتقل شده است.
تبصره ۱- میزان ذخیره موضوع این ماده نباید از ۲۰ درصد میانگین حق بیمه نگهداری بیمه های زندگی سه سال گذشته مؤسسه تجاوز نماید.
تبصره۲ – در صورتی که بر اثر وقوع حوادث طبیعی و فاجعه آمیز ،ضریب خسارت در بیمه های زندگی از ۸۵ درصد تجاوز نماید، مؤسسه بیمه مجاز است مازاد خسارات ایجاد شده ناشی از وقوع حوادث مذکور را از محل ذخایر فنی تکمیلی و خطرات طبیعی جبران نماید. استفاده از این ذخیره در سایر موارد منوط به پیشنهاد مؤسسه بیمه و تصویب شورای عالی بیمه خواهد بود.
فصل سوم: ذخایر فنی بیمه های غیر زندگی
ماده ۸
ذخیره حق بیمه( حق بیمه عاید نشده) در بیمه های غیرزندگی عبارت است از حق بیمه های مربوط به فاصله زمانی بین تاریخ ترازنامه تا انقضای مدت قراردادهای بیمه که به ترتیب زیر محاسبه میشود:
الف) برای کلیه رشته های بیمه به جز بیمه باربری به روش فصلی( یک هشتم) و بر مبنای حق بیمه صادره پس از کسر ۱۵ درصد آن به عنوان هزینه تحصیل و همچنین کسر حق بیمه اتکایی واگذاری مربوطه. ب )برای رشته بیمه باربری ذخیره حق بیمه عبارت است از ذخیره محاسبه شده به روش بند الف به علاوه یک هشتم ذخیره مذکور.
تبصره ۱_ چنانچه دوره بیمه نامه بیش از یک سال باشد، حق بیمه مازاد بر یک سال، به طور کامل به عنوان حق بیمه سال های آتی محسوب می شود. حق بیمه سال های آتی باید به تفکیک مشخص و در سال مربوطه به عنوان حق بیمه صادره شناسایی شود.
تبصره ۲_ در بیمه های مهندسی، اگر مدت اعتبار بیمه نامه بیش از یک سال باشد، برای احتساب حق بیمه سال های آتی از روش مجموع ارقام سنوات استفاده خواهد شد.
ماده ۹
ذخیره ریسک های منقضی نشده برای جبران کسری ذخیره حق بیمه عاید نشده در رشته هایی که ضریب خسارت آنها بیش از ۸۵ درصد باشد مطابق فرمول زیر محاسبه میشود:
(85%-ضریب خسارت رشته)×حق بیمه عاید نشده پایان دوره=ذخیره ریسک های منقضی نشده 85 %
ماده ۱۰
ذخیره خسارات معوق بیمه های غیرزندگی عبارت است از جمع اقلام ذیل:
الف) خسارات اعلام شده در دست رسیدگی به علاوه بر آورد مخارج تسویه خسارت پس از کسر سهم بیمه گر اتکایی.
ب) خساراتی که تا قبل از پایان دوره مالی ایجاد شده و هنوز به بیمه گر اعلام نشده به علاوه بر آورد مخارج تسویه خسارت پس از کسر سهم بیمه گر اتکایی.
تبصره ۱_ در رشته بیمه شخص ثالث چنانچه به تشخیص و تأیید هیئت مدیره مؤسسه امکان محاسبه ذخیره خسارات اعلام شده در دست رسیدگی برای مورد به مورد پرونده ها وجود نداشته باشد، حاصل ضرب متوسط هزینه خسارت بدنی هر پرونده (نفر) طی سال مالی در تعداد پرونده های در دست رسیدگی به عنوان ذخیره موضوع بند الف شناسایی خواهد شد.
تبصره ۲_ حداکثر خسارات برآورد شده بند «ب» نمیتواند بیش از ۳ درصد بند «الف» باشد، مازاد بر آن منوط به تأیید بیمه مرکزی ایران می باشد.
ماده۱۱
ذخیره برگشت حق بیمه در بیمه های غیر زندگی عبارت است از ۵۰ درصد نسبت حق بیمه های برگشتی به کل حق بیمه صادره در سه سال مالی قبل ضربدر حق بیمه صادره سال مالی جاری پس از کسر حق بیمه اتکایی واگذاری.
ماده ۱۲
ذخیره ریاضی در بیمه های غیر زندگی برای پرداخت مستمری هایی که قطعی شده عبارت است از ارزش فعلی تعهدات بیمه گر پس از کسر سهم بیمه گر اتکایی.
ماده ۱۳
ذخیره مشارکت بیمه گذاران در منافع بیمه های غیرزندگی عبارت است از درصدی از منافع حاصل از هر یک از قراردادهای بیمه که به موجب شرایط قرارداد به بیمه گذاران قابل پرداخت باشد.
ماده ۱۴
ذخیره فنی تکمیلی و خطرات طبیعی بیمه های غیر زندگی که بابت تضمین تعهدات مؤسسات بیمه درمقابل خسارات ناشی از حوادث فاجعه آمیز منظور میشود، از جمع اقلام زیر حاصل می شود:
الف) ۳ درصد حق بیمه صادره بیمه های غیر زندگی پس از کسر سهم حق بیمه اتکایی واگذاری.
ب) ذخایر فنی تکمیلی و خطرات طبیعی که از سال قبل منتقل شده است.
تبصره ۱_ میزان ذخیره موضوع این ماده نباید از ۲۰ درصد میانگین حق بیمه نگهداری بیمه های غیر زندگی سه سال گذشته مؤسسه تجاوز نماید.
تبصره ۲- در صورتی که بر اثر وقوع حوادث طبیعی و فاجعه آمیز، ضریب خسارت در هر یک از رشته های بیمه غیر زندگی از ۸۵ درصد تجاوز نماید، مؤسسه بیمه مجاز است مازاد خسارات ایجاد شده ناشی از وقوع حوادث مذکور را از محل ذخایر فنی تکمیلی و خطرات طبیعی جبران نماید. استفاده از این ذخیره در سایر موارد منوط به پیشنهاد مؤسسه بیمه و تصویب شورای عالی بیمه خواهد بود.
فصل چهارم: ذخایر فنی بیمه های اتکایی قبولی
ماده ۱۵
ذخایر فنی معاملات بیمه اتکایی قبولی با رعایت قواعد مقرر در مواد قبلی این آیین نامه و به موجب شرایط قراردادها و توافق های اتکایی محاسبه میشود.
فصل :پنجم سایر مقررات
ماده ۱۶
مؤسسات بیمه در اولین سال اجرای این آیین نامه میتوانند افزایش ذخایر فنی ناشی از اعمال مقررات این آیین نامه در مقایسه با مقررات آیین نامه قبلی را از محل ذخایر فنی تکمیلی و خطرات طبیعی تأمین نمایند.
ماده ۱۷
در اجرای این آیین نامه، مانده ذخایر فنی خطرات طبیعی در ابتدای دوره به تناسب حق بیمه سه سال گذشته در بیمه های زندگی و غیرزندگی تسهیم می شود.
ماده ۱۸
مؤسسات بیمه ای که در خارج از کشور فعالیت دارند، در محاسبه ذخایر فنی مربوط به عملیات خود درخارج از کشور، تابع مقررات محل فعالیت خواهند بود. در صورتی که در کشور خارجی محل فعالیت مؤسسه بیمه ایرانی مقرراتی در این باره وجود نداشته باشد ،مؤسسه بیمه مربوط، تابع مقررات این آیین نامه خواهد بود.