چهارشنبه, ۱۴ آبان , ۱۴۰۴ برابر با - Wednesday, 5 November , 2025
با توجه به قسمت اخیر ماده ۹۵ اصلاحی مصوب ۱۳۹۴/۴/۳۱ قانون مالیات های مستقیم ،به پیوست آیین نامه اجرایی مربوط به نوع دفاتر، اسناد و مدارک و روش های نگهداری آنها اعم از ماشینی (مکانیزه) و دستی و نمونه اظهارنامه مالیاتی و نیز نحوه ارائه آنها برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات که طی شماره ۲۳۰۷۶۱ مورخ ۱۳۹۴/۱۲/۴ به تصویب وزیر امور اقتصادی و دارایی رسیده است ،جهت اطلاع و اقدام لازم ابلاغ می گردد .مقررات این آیین نامه برای عملکرد سال ۱۳۹۵ لازم الاجرا می باشد و نسبت به اشخاص حقوقی که سال مالی آنها از ۱۳۹۵/۱/۱ و به بعد آغاز می گردد، جاری است و نسبت به اشخاصی که شروع سال مالی آنها قبل از تاریخ مزبور می باشد مفاد آیین نامه قبلی مجری خواهد بود.
آیین نامه مربوط به نوع دفاتر ،اسناد و مدارک و روشهای نگهداری و نمونه اظهارنامه مالیاتی و نحوه ارائه برای رسیدگی و تشخیص درآمد مشمول مالیات موضوع ماده ۵۹ اصلاحی قانون مالیات های مستقیم
فصل اول-تعاریف
ماده ۱-در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح ذیل ،به کار می روند:
سازمان: سازمان امور مالیاتی کشور.
قانون: قانون مالیات های مستقیم مصوب سال ۱۳۶۶ و اصلاحیه های بعدی آن.
دفتر روزنامه: دفتر روزنامه دفتری است که کلیه معاملات و رویدادهای مالی و محاسباتی با رعایت اصول و ضوابط مربوط به تنظیم دفاتر تجاری موضوع قانون تجارت، اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری ،در آن ثبت می گردد .دفتر مذکور میتواند به صورت دستی یا ماشینی (مکانیزه-الکترونیکی) باشد.
دفتر کل: دفتری است که عملیات ثبت شده در دفتر یا دفاتر روزنامه بر حسب سر فصل یا کدگذاری حساب ها در صفحات مخصوص آن ثبت می شود به ترتیبی که تنظیم صورت های مالی لازم از آن امکان پذیر باشد .دفتر مذکور می تواند بصورت دستی یا ماشینی (مکانیزه-الکترونیکی)باشد.
دفتر روزنامه و کل مشترک :دفتری است که دارای ستون هائی برای سرفصل حساب های متفاوت باشد، به طوری که اشخاص حقوقی و حقیقی با ثبت و نگهداری دفتر مذکور بر طبق اصول و ضوابط و استانداردهای حسابداری ،بتوانند نتایج عملیات خود را از آن استخراج و صورت های مالی لازم تهیه نمایند.
دفتر معین: دفتری است دستی یا ماشینی( مکانیزه- الکترونیکی) که برای تفکیک و مجزا ساختن هر یک از حساب های دفتر کل بر حسب مقتضیات و شرایط حساب ممکن است نگهداری شود. کارتهای حساب در حکم دفاتر معین است.
سایر دفاتر: دفاتری که به استناد مقررات قانونی مربوط از جمله قانون محاسبات عمومی و قانون شهرداری ها به عنوان دفاتر مورد استفاده قرار می گیرند.
اظهارنامه مالیاتی: اظهارنامه مالیاتی فرمی است به منظور اظهار در آمدها ،هزینه ها، دارایی ها، بدهی ها، سرمایه، معافیت ها، درآمد مشمول مالیات ،مالیات، بخشودگی مالیاتی و همچنین اطلاعات هویتی و مکانی حسب مورد که برای صاحبان مشاغل و اشخاص حقوقی موضوع قانون مالیات های مستقیم ،بر حسب نوع و حجم فعالیت اشخاص مذکور مطابق نمونه هایی که توسط سازمان ،تهیه و اعلام می شود.
سند حسابداری :فرمی است کاغذی یا ماشینی( مکانیزه-الکترونیکی) که یک یا چند رویداد مالی و محاسباتی طبق اصول و ضوابط حسابداری در آن ثبت و حاوی تجزیه حساب ها و توضیحات مربوط ،متکی به مدارک بوده و با تأیید اشخاص مجاز، قابل ثبت در دفاتر می باشد.
مدارک حساب: عبارت از مستنداتی است دستی یا ماشینی (مکانیزه-الکترونیکی) که بیانگر وقوع یک یا چند فعالیت یا رویداد مالی یا محاسباتی بوده و اسناد حسابداری یا دفاتر بر مبنای آنها تنظیم و تحریر می گردد.
صورتحساب فروش کالا یا ارائه خدمات: فرمی است که در موارد فروش کالا یا ارائه خدمات به صورت دستی یا شماره سریال چاپی و یا ماشینی با شماره سریال ماشینی و یا توسط سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی (مکانیزه )فروش) صادر می گردد .
سامانه صندوق فروش (صندوق ماشینی (مکانیزه) فروش):پایانه ای است شامل سخت افزار و نرم افزار با امکان اتصال به سامانه سازمان، که قابلیت لازم از قبیل، ثبت خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه ها را حسب نوع و اندازه فعالیت واحد کسب و کار دارد.
مصرف کننده نهایی: شخص حقیقی است که کالا و خدمات را متناسب با نیاز خود برای مصارف شخصی خریداری کند و از آن برای عرضه کالاها و خدمات به دیگران استفاده ننماید.
سامانه ثبت بر خط :سامانه ای است که فروشنده از طریق ورود به آن اقدام به صدور صورتحساب الکترونیکی نموده و خریدار با ورود به سامانه مذبور در صورت تایید آن (صورتحساب مربوطه)، صورتحساب، نهایی شده و برای آن کد رهگیری صادر می شود.
فصل دوم -گروه بندی مؤدیان صاحبان مشاغل
ماده۲- صاحبان مشاغل براساس شاخص ها و معیارهایی از قبیل نوع و یا حجم فعالیت به شرح ذیل گروه بندی میشوند:
۱-گروه اول ۲-گروه دوم 3-گروه سوم
الف) حجم فعالیت:
گروه اول
شرح: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت )طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم )عملکرد سال ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد، هر کدام بیشتر از مبلغ سی میلیارد ریال باشد.
گروه دوم
شرح: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل یا ده برابر درآمد مشمول مالیات قطعی شده (قبل از کسر معافیت) طبق آخرین برگ مالیات قطعی (مجموع اصلی و متمم )عملکرد سال ۱۳۹۱ و به بعد که تا تاریخ پایان دی ماه سال قبل از شروع سال مالیاتی ابلاغ شده باشد، هر کدام بیشتر از مبلغ ده میلیارد و تا سی میلیارد ریال باشد.
گروه سوم
شرح: مؤدیانی که در گروه های اول و دوم قرار نمی گیرند، جز گروه سوم محسوب میشوند.
تبصره۱- در مواردی که صرفاً ارائه خدمات باشد، 50٪ مبالغ تعیین شده ملاک عمل می باشد.
تبصره ۲- در مشارکت مدنی جمع مبلغ فروش کالا و خدمات و یا درآمد مشمول مالیات قطعی شده کلیه شرکاء ملاک عمل می باشد.
تبصره 3- مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات سال قبل بر اساس فعالیت مؤدی در سال قبل می باشد.
ب) نوع فعالیت:
اشخاص ذیل فارغ از حجم فعالیت موضوع بند الف فوق از لحاظ انجام تکالیف موضوع این آیین نامه جزء مؤدیان گروه اول محسوب می شوند.
1- دارندگان کارت بازرگانی (وارد کنندگان و صادر کنندگان)؛
۲- صاحبان کارخانه ها و واحدهای تولیدی و بهره برداران معادن دارای جواز تأسیس و پروانه بهره برداری از وزارتخانه ذی ربط؛
۳- صاحبان هتل های سه ستاره و بالاتر؛
۴- صاحبان بیمارستان ها، زایشگاه ها ،کلینیک های تخصصی؛
5- صاحبان مشاغل صرافی؛
۶- فروشگاه های زنجیره ای دارای مجوز فعالیت از وزارتخانه ذیربط؛
تبصره ۱- مؤدیان مالیاتی که در هر گروه قرار می گیرند تا سه سال بعد، از نظر انجام تکالیف قانونی در طبقات پایین تر قرار نخواهند گرفت.
تبصره ۲- در دو سال اول شروع فعالیت صاحبان مشاغل به استثناء مؤدیانی که بر اساس نوع فعالیت در گروه اول قرار میگیرند، انتخاب گروه و انجام تکالیف قانونی مربوط به انتخاب مؤدی خواهد بود.
تبصره 3- صاحبان مشاغلی که در گروه های دوم یا سوم قرار می گیرند، میتوانند در هر سال مالیاتی نسبت به انرا تکالیف گروه بالاتر اقدام نمایند. در این صورت مکلف به رعایت مقررات مربوط خواهند بود.
فصل سوم-اظهارنامه مالیاتی و نحوه ارائه آن
ماده3- فرم اظهار نامه های مالیاتی برای صاحبان مشاغل موضوع این آیین نامه برای هر یک از گروه های اول، دوم و سوم باید حداقل شامل موارد زیر باشد:
گروه اول:
۱- اطلاعات هویتی:
۱-۱ – اطلاعات هویتی و مکانی.
۱-۲- مجوزهای فعالیت اقتصادی.
۲- درآمد مشمول مالیات، بخشودگی های مالیاتی، معافیت های قانونی و مالیات متعلق.
۳-موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره.
۴- واردات و صادرات کالاها و خدمات.
۵-صورت حساب سود و زیان.
6- ترازنامه.
7- اطلاعات شرکاء.
8- اطلاعات حساب های بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
گروه دوم:
۱ – اطلاعات هویتی:
۱-۱- اطلاعات هویتی و و مکانی.
۱-۲- مجوزهای فعالیت اقتصادی.
۲- درآمد مشمول مالیات،بخشودگ های مالیاتی، معافیت های قانونی و مالیات متعلق.
۳- موجودی مواد و کالا در اول و پایان دوره.
۴- صورت درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه های مربوط ).
۵- اطلاعات اموال و دارایی ها مربوط به فعالیت شغلی.
۶- اطلاعات شرکاء.
۷- اطلاعات حساب های بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
گروه سوم:
1- اطلاعات هویتی:
۱-۱ – اطلاعات هویتی و مکانی.
۱-۲- مجوزهای فعالیت اقتصادی.
۲-درآمد مشمول مالیات، بخشودگی های مالیاتی، معافیت های قانونی و مالیات متعلق. ۱-۲- خلاصه درآمد و هزینه (اطلاعات خرید و فروش کالا و خدمات و هزینه های مربوط). ۲-۲- اطلاعات شرکاء.
۲-۳- اطلاعات حساب های بانکی مربوط به فعالیت شغلی.
تبصره: در مواردی که هر یک از اقلام اطلاعاتی فرم اظهارنامه مالیاتی صاحبان مشاغل برای هر یک از مودیان فاقد موضوعیت باشد، عدم تکمیل آن خللی به اعتبار اظهارنامه وارد نخواهد کرد.
ماده ۴- مودیان موضوع این آیین نامه مکلف اند اظهارنامه مالیاتی خود را برای هر سال مالیاتی (به صورت انفرادی یا مشارکت) در موعد مقرر قانونی بصورت الکترونیکی از طریق درگاه های الکترونیکی سازمان تسلیم نمایند. سازمان میتواند در مواردی که مقتضی بداند تسلیم اظهار نامه غیر الکترونیکی را بپذیرد.
تبصره: تسلیم اظهار نامه در اجرای ماده ۶۷۸ قانون مورد پذیرش می باشد.
فصل چهارم-مشخصات دفاتر