PersianAcc

پاسخ به نامه سازمان امور مالیاتی در خصوص فعالیت های بخش کشاورزی و استمرار معافیت مالیاتی موضوع ماده ۸۱

شماره: ۸۰/۲۶۱۲                                                                          تاریخ: ۱۳۸۱/۳/۲۱

به طور کلی کشاورزی فعالیتی است که در جریان آن گیاهان یا حیوانات اهلی با هدف تولید اقتصادی پرورش داده می شوند.

بخش کشاورزی در ایران شامل چهار زیر گروه زراعت ،شیلات و ماهیگیری، دام و طیور، جنگل ها و مراتع (منابع طبیعی) می باشد.
الف) زیر بخش زراعت
زراعت شامل دو دسته فعالیت: تولید محصولات زراعی (سالانه) و محصولات باغی (دایمی) می باشد. منظور از زراعت، کشت و کار محصولات سالانه از زمین مزروعی، کشتگاه سرپوشیده مابین درختان باغ با هدف بهره برداری اقتصادی است. کشت و کار سبزی و گل از نوع محصولات سالانه حتی در زیر پوشش مثل پلاستیک نیز زراعت محسوب میشود ،ولی پرورش گیاهان در داخل گلدان، جعبه و امثال آن در این فعالیت منظور نمی گردد.
محصولات زراعی
شامل گروه های غلات (گندم، برنج، جو، ذرت دانه ای) حبوبات (نخود، لوبیا، عدس و…) محصولات صنعتی (پنبه ،توتون و تنباکو ،چغندر قند و….) سبزیجات (سیب زمینی ،پیاز ،گوجه فرنگی و….) محصولات جالیزی (خربزه ،هندوانه، خیار و … )و گروه نباتات علوفه ای (یونجه، سایر نباتات علوفه ای) میباشد. منظور از باغبانی یا باغدار ،کشت و کار محصولات دایمی در فضای باز یا کشتگاه سرپوشیده با هدف بهره برداری اقتصادی است .

احداث و نگهداری باغ میوه، باغ گل محمدی و خزانه این گونه محصولات در زمین و نیز زیر پوشش مانند پلاستیک، فعالیت باغداری محسوب میشود ولی پرورش این نوع گیاهان در داخل گلدان و امثال آن در این فعالیت منظور نمی شود.
محصولات دایمی یا باغی شامل میوه های دانه دار، میوه های هسته دار، میوه های دانه ریز، میوه های خشک ،میوه های سردسیری، نیمه گرمسیری و گرمسیری است.
ب) زیر بخش دام و طیور
این زیر مجموعه فعالیت های مرتبط با پرورش دام و طیور ،زنبور عسل و پرورش کرم ابریشم را در بر می گیرد.
منظور از پرورش دام نگهداری انواع نشخوار کنندگان و پستانداران با هدف بهره برداری اقتصادی است. نگهداری انواع دام برای استفاده از تولیدات آنها یا سواری و بارکشی ،فعالیت پرورش دام محسوب می شود ولی نگهداری حیوانات به منظور سرگرمی و تفنن در این فعالیت منظور نمی شود. پرورش طیور نیز شامل نگهداری انواع ماهیان و سایر پرندگان با هدف بهره برداری اقتصادی است .مانند پرورش مرغ، اردک، غاز ،بوقلمون ،بلدرچین، تولید جوجه به وسیله ماشین جوجه کشی نیز جزو این فعالیت منظور می شود و منظور از پرورش زنبور عسل با هدف تولید عسل، ملکه یا هر نوع بهره برداری اقتصادی دیگر است، پرورش کرم ابریشم نیز شامل نگهداری کرم ابریشم با هدف تولید پیله یا هر نوع بهره برداری اقتصادی دیگر است.
ج) زیر بخش شیلات
منظور از شیلات ،فعالیت هایی است که برای تولید انواع حیوانات آبزی و محصولات دریایی با هدف بهره برداری اقتصادی انجام می شود. این فعالیت ها به طور کلی شامل صید در اقیانوس، آب های ساحلی یا داخلی و نیز پرورش ماهی، صدف و میگو و نظایر آن است. جمع آوری محصولات دریایی از قبیل مروارید طبیعی ،انواع اسفنجها ،مرجانها و جلبکها نیز تحت این عنوان منظور می شود.
د )زیر بخش جنگل ها و مراتع
این زیر بخش امور مربوط به جنگل ها (جنگل داری) و مراتع با چراگاه ها را در بر می گیرد. بدین ترتیب جنگل داری فعالیتی است که در آن نگهداری، پرورش و قطع درختان جنگلی به منظور تولید چوب یا هر نوع بهره برداری اقتصادی دیگر انجام می شود. ایجاد خزانه و نهالستان به این نوع درختان و جمع آوری محصولات یا از هر نوع بهره برداری اقتصادی دیگر نیز تحت این عنوان قرار میگیرد. مطالعات صورت گرفته در معاونت امور اقتصادی نشان می دهد که براساس قانون مالیات های قبلی بخش کوچکی از کشاورزی قادر به پرداخت مالیات می باشد، معهذا به دلیل مشکلات متعددی که در اخذ مالیات در این بخش وجود دارد گرفتن مالیات از این بخش توصیه نمیگردد.
۱- زراعت، بر اساس قانون مالیات های قبلی، این بخش قادر بوده است که در سال ۱۳۷۶ در حدود ۴۰۰ میلیارد تومان مالیات دهی داشته باشد که مسلماً بر اساس قانون جدید این مبلغ شدیداً کاهش خواهد یافت معهذا به دلایل ذیل اخذ مالیات از این بخش توصیه نمی گردد :

اغلب شاغلان بخش زراعت را گروه های فقیر و کم درآمد جامعه تشکیل میدهند.

به دلیل نداشتن دفاتر حسابداری و همچنین پراکندگی شدید کشاورزان، اخذ مالیات بسیار مشکل خواهد بود.

بخشی از تولیدات توسط خود کشاورزان مصرف میشود که تفکیک آن از قسمت فروش رفته بسیار مشکل خواهد بود.

اخذ مالیات موجب ایجاد انگیزه برای کوچک شدن قطعات زمین های زراعی خواهد گردید که  این امر منجر به عدم استفاده از تکنولوژی و ماشین آلات و نهایتاً کاهش درآمد کشاورزی و عدم استفاده بهینه از منابع موجود در بخش زراعت خواهد شد.

-۲- میزان تولید و ارزش افزوده شیلات نشان میدهد که این زیر بخش سهم اندکی از ارزش افزوده کشاورزی را دارا می باشد و اغلب فعالیت ها در این زیر بخش با حمایت دولتی انجام میشود و سهم بخش خصوصی در این زمینه بسیار ناچیز است. لذا اخذ مالیات از این زیر بخش میزان اندک سرمایه گذاری خصوصی صورت گرفته را نیز کاهش خواهد داد .همچنین اخذ مالیات از صیادان محلی که از نظر در آمدی در سطح پایین قرار دارند نیز توصیه نمیگردد .در زمینه جنگل داری نیز ابتدا می باید تکلیف عوارض و بهره مالکانه دریافتی توسط سازمان جنگل ها و مراتع در هنگام صدور مجوز مشخص گردد، چون این عوارض خود نوعی مالیات تلقی میگردد. یکی از راه حل ها میتواند افزایش بهره مالکانه و عوارض و واریز آن به خزانه کشور باشد.
3- دامپروری: این زیر بخش را میتوان به دو قسمت سنتی و صنعتی تقسیم نمود. قسمت سنتی آن که دارای ارزش افزوده کمی میباشد و اغلب فعالان این قسمت را طبقات پایین درآمدی در مناطق روستایی و شهرهای کوچک تشکیل میدهند. اخذ مالیات در این قسمت با گسترش عدالت اجتماعی در تناقص خواهد بود ،چون افراد مذکور توانایی پرداخت مالیات را نخواهند داشت. ضمن اینکه انجام این کار به علت گستردگی این فعالیت عملاً امکانپذیر نخواهد بود.
اما از قسمت صنعتی، به دلیل ارزش افزوده بالا و تمرکز آن می توان مالیات اخذ نمود گرچه ممکن است به علت بازدهی بالای بخش خدمات در کشور در اثر اخذ مالیات از این قسمت انگیزه های سرمایه گذاری در این بخش نیر کاهش یابد.
به طور کلی چنانچه هدف حمایت از تولید می باشد. با توجه به اینکه بخش کشاورزی نسبت به دیگر بخش ها از حمایت دولتی کمتری برخوردار می باشد، لذا اخذ مالیات از این بخش منطقی به نظر نمی رسد. بررسی فعالیت های بخش کشاورزی نشان میدهد که شرایط لازم برای اخذ مالیات در زمینه زیر بخش های آن در حال حاضر فراهم نشده است.

سعید شیرکوند – معاون امور اقتصادی