استاندارد بین المللی حسابداری 23 محارج تامین مالی به بررسی نحوه شناسایی و ثبت هزینههای تأمین مالی در صورتهای مالی میپردازد. این استاندارد به شرکتها کمک میکند تا تصمیم بگیرند که آیا هزینههای مرتبط با تأمین مالی (مانند بهره بانکی، هزینههای اجاره مالی و سایر هزینههای مالی) باید بهصورت مستقیم به سود و زیان منظور شوند یا به داراییهای مشخصی سرمایهگذاری شوند. در ادامه به اصلیترین مفاهیم و الزامات این استاندارد پرداخته شده است:
1. هدف استاندارد
هدف IAS 23 این است که روشی برای شناسایی و ثبت هزینههای تأمین مالی فراهم کند. این استاندارد تعیین میکند که آیا این هزینهها باید بهصورت مستقیم به سود و زیان منظور شوند یا بهعنوان بخشی از هزینههای ساخت داراییهای بلندمدت سرمایهگذاری شوند.
2. مفاهیم کلیدی
هزینههای تأمین مالی: شامل بهرههای پرداختی ناشی از وامها، اوراق قرضه، اجارههای مالی و سایر ابزارهای مالی است.
داراییهای قابل سرمایهگذاری: داراییهایی که برای آمادهسازی آنها بهرهوری مورد نظر، زمان قابل توجهی لازم است. این شامل داراییهای مشهود (مانند ساختمانها و تجهیزات)، داراییهای نامشهود (مانند توسعه نرمافزار) و حتی سرمایهگذاریهای بلندمدت میشود.
سرمایهگذاری هزینههای تأمین مالی: هزینههای تأمین مالی که مستقیماً به فرآیند تولید یا آمادهسازی یک دارایی اختصاص داده میشوند، میتوانند بهعنوان بخشی از بهای تمام شده آن دارایی سرمایهگذاری شوند.
3. رویههای حسابداری
الف) شناسایی هزینههای تأمین مالی
هزینههای تأمین مالی باید بهصورت زیر شناسایی شوند:
اگر هزینههای تأمین مالی مستقیماً به یک دارایی قابل سرمایهگذاری مرتبط باشد، میتوان آنها را بهعنوان بخشی از بهای تمام شده آن دارایی سرمایهگذاری کرد.
اگر هزینههای تأمین مالی مستقیماً به یک دارایی قابل سرمایهگذاری مرتبط نباشد، باید بهطور مستقیم به سود و زیان منظور شوند.
ب) محاسبه هزینههای تأمین مالی قابل سرمایهگذاری
هزینههای تأمین مالی که میتوانند به یک دارایی قابل سرمایهگذاری اختصاص داده شوند، عبارتند از:
هزینههای تأمین مالی مستقیم (مانند وامهای اختصاصی برای ساخت یک دارایی).
هزینههای تأمین مالی غیرمستقیم (براساس نرخ سرمایهگذاری عمومی شرکت).
فرمول محاسبه هزینههای تأمین مالی قابل سرمایهگذاری:
شروع دوره سرمایهگذاری: زمانی که هزینههای مرتبط با دارایی شروع به تجمع شدن کنند و فعالیتهای ضروری برای آمادهسازی دارایی آغاز شود.
پایان دوره سرمایهگذاری: زمانی که دارایی به محل مورد نظر منتقل شده و آماده استفاده باشد.
د) سودهای موقتی ناشی از وجوه نقد مازاد
اگر شرکت وجوه نقد مازادی داشته باشد که بهصورت موقت سرمایهگذاری شده است، سودهای حاصل از این سرمایهگذاری باید از هزینههای تأمین مالی قابل سرمایهگذاری کسر شود.
4. الزامات افشا
شرکتها باید اطلاعات زیر را در یادداشتهای همراه صورتهای مالی افشا کنند:
مبلغ کل هزینههای تأمین مالی متحمل شده طی دوره.
مبلغ هزینههای تأمین مالی که بهعنوان بخشی از بهای تمام شده داراییها سرمایهگذاری شدهاند.
نرخ سرمایهگذاری عمومی شرکت (Capitalization Rate).
معیارهایی که برای تعیین هزینههای تأمین مالی قابل سرمایهگذاری استفاده شدهاند.
5. جمعبندی
هزینههای تأمین مالی مستقیم: میتوانند بهعنوان بخشی از بهای تمام شده داراییهای قابل سرمایهگذاری سرمایهگذاری شوند.
هزینههای تأمین مالی غیرمستقیم: معمولاً بهصورت مستقیم به سود و زیان منظور میشوند.
دوره سرمایهگذاری: از زمان شروع فعالیتهای ضروری برای آمادهسازی دارایی تا زمانی که دارایی آماده استفاده باشد.
سودهای موقتی: از هزینههای تأمین مالی قابل سرمایهگذاری کسر میشوند.
نتیجهگیری:
استاندارد IAS 23 به شرکتها کمک میکند تا هزینههای تأمین مالی را بهدرستی در صورتهای مالی شناسایی و ثبت کنند. این استاندارد با ارائه معیارهای مشخص برای سرمایهگذاری هزینههای تأمین مالی در داراییهای بلندمدت، شفافیت و قابلیت مقایسه صورتهای مالی را افزایش میدهد.