PersianAcc

استاندارد بین المللی حسابداری 12

مالیات بر درآمد

مقدمه:

استاندارد بین المللی حسابداری 12 مالیات بر درآمد نحوه شناسایی، اندازه‌گیری و افشای مالیات بر درآمد در صورت‌های مالی را مشخص می‌کند. این استاندارد به دو نوع مالیات بر درآمد توجه می‌کند: مالیات جاری و مالیات بازدهی . هدف اصلی IAS 12، ارائه چارچوبی برای محاسبه و افشای مالیات بر درآمد به‌گونه‌ای است که کاربران صورت‌های مالی بتوانند تأثیر مالیات بر عملکرد و وضعیت مالی شرکت را درک کنند. در ادامه خلاصه‌ای از این استاندارد آورده شده است:

1. اهداف IAS 12

• تعیین معیارهایی برای محاسبه و افشا مالیات بر درآمد.
• اطمینان از اینکه تأثیر مالیات بر درآمد به‌درستی در صورت‌های مالی منعکس شود.
• ارائه اطلاعات شفاف درباره مالیات جاری و مالیات بازدهی .

2. تعاریف کلیدی

الف. مالیات بر درآمد:

• شامل مالیات‌هایی است که بر درآمد یا سود شرکت اعمال می‌شود.
• شامل مالیات‌هایی که دولت‌ها بر اساس قوانین مالیاتی محلی تعیین می‌کنند.

ب. انواع مالیات بر درآمد:

1. مالیات جاری (Current Tax):

   • مالیاتی که بر اساس سود (یا زیان) مالیاتی دوره جاری محاسبه می‌شود.
   • معمولاً بر اساس قوانین مالیاتی محلی تعیین می‌شود.

2. مالیات بازدهی (Deferred Tax):

   • مربوط به تفاوت‌های موقت بین ارزش دفتری دارایی‌ها و بدهی‌ها و پایه مالیاتی آنها است.
   • شامل ذخایر مالیات بازدهی (Deferred Tax Liabilities) و دارایی‌های مالیات بازدهی (Deferred Tax Assets) می‌شود.

3. مالیات جاری

• تعریف: مالیاتی که بر اساس سود (یا زیان) مالیاتی دوره جاری محاسبه می‌شود.
• محاسبه: معمولاً بر اساس نرخ مالیاتی مصوب و قوانین مالیاتی محلی محاسبه می‌شود.
• ثبت حسابداری: مالیات جاری باید به‌عنوان یک هزینه در صورت سود و زیان ثبت شود.

4. مالیات بازدهی

الف. تفاوت‌های موقت:

• تفاوت‌های موقت عبارتند از تفاوت‌های بین ارزش دفتری دارایی‌ها و بدهی‌ها و پایه مالیاتی آنها که در آینده موجب پرداخت یا بازپرداخت مالیات می‌شوند.
• مثال:
  • استهلاک دارایی‌ها در حسابداری و مالیات ممکن است متفاوت باشد.
  • درآمدهای دریافتی پیش از تحقق (مثل پیش‌پرداخت‌ها).

ب. ذخایر مالیات بازدهی (Deferred Tax Liabilities):

• شامل مبالغی است که به دلیل تفاوت‌های موقت، شرکت باید در آینده پرداخت کند.
• مثال: استهلاک سریع‌تر در حسابداری نسبت به مالیات.

ج. دارایی‌های مالیات بازدهی (Deferred Tax Assets):

• شامل مبالغی است که به دلیل تفاوت‌های موقت، شرکت می‌تواند در آینده استفاده کند.
• شرط شناسایی: تنها زمانی شناسایی می‌شود که احتمال بازپرداخت آن وجود داشته باشد.
• مثال: زیان‌های مالیاتی قابل انتقال به سال‌های آینده.

د. نرخ مالیات:

• مالیات بازدهی باید بر اساس نرخ مالیاتی مصوب در تاریخ گزارشگری محاسبه شود.

5. افشا

شرکت‌ها باید اطلاعات کافی درباره مالیات بر درآمد در یادداشت‌های توضیحی افشا کنند:

• افشای مالیات جاری:

  • میزان مالیات جاری پرداختی.
  • نرخ مالیات مورد استفاده.

• افشای مالیات بازدهی:

  • ماهیت و میزان ذخایر مالیات بازدهی و دارایی‌های مالیات بازدهی.
  • تفاوت‌های موقت ایجادکننده مالیات بازدهی.

• افشای کلی:

  • سیاست‌های حسابداری مالیاتی.
  • تأثیر تغییرات در نرخ مالیات بر مالیات بازدهی.

6. تأثیر بر صورت‌های مالی

• صورت سود و زیان: مالیات جاری و مالیات بازدهی به‌عنوان هزینه در صورت سود و زیان ثبت می‌شوند.
• ترازنامه:
  • ذخایر مالیات بازدهی به‌عنوان بدهی.
  • دارایی‌های مالیات بازدهی به‌عنوان دارایی.

7. مثال‌های عملی

• مثال تفاوت موقت: اگر شرکتی دارایی را با استهلاک سریع‌تر در حسابداری و کندتر در مالیات ثبت کند، این تفاوت موجب ایجاد ذخیره مالیات بازدهی می‌شود.
• مثال زیان مالیاتی قابل انتقال: اگر شرکتی در یک دوره زیان مالیاتی داشته باشد و بتواند آن را به سال‌های آینده منتقل کند، این زیان موجب ایجاد دارایی مالیات بازدهی می‌شود.

جمع‌بندی

• مالیات جاری: مالیاتی که بر اساس سود مالیاتی دوره جاری محاسبه و پرداخت می‌شود.
• مالیات بازدهی: مربوط به تفاوت‌های موقت بین حسابداری و مالیات است و شامل ذخایر و دارایی‌های مالیات بازدهی می‌شود.
• افشا: شرکت‌ها باید اطلاعات کاملی درباره مالیات جاری و مالیات بازدهی در یادداشت‌های توضیحی ارائه دهند.
• هدف نهایی IAS 12: اطمینان از اینکه تأثیر مالیات بر درآمد به‌درستی در صورت‌های مالی منعکس شود و کاربران بتوانند تصمیمات آگاهانه بگیرند.

استاندارد بین المللی حسابداری 12 مالیات بر درآمد