PersianAcc

استاندارد بین المللی گزارشگری مالی 15

درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان

مقدمه:

استاندارد بین المللی گزارشگری مالی 15 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان چارچوبی یکپارچه و جامع برای شناخت، اندازه‌گیری و افشای درآمدهای ناشی از قراردادهای با مشتریان ارائه می‌دهد. این استاندارد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین استانداردهای حسابداری درآمد شناخته می‌شود و هدف آن ارائه اطلاعات دقیق و قابل مقایسه در مورد ماهیت، مبلغ و زمان‌بندی درآمدها است.

اهداف IFRS 15

هدف اصلی این استاندارد، ارائه اطلاعاتی است که به کاربران صورت‌های مالی کمک کند تا:

1. ماهیت قرارداد‌ها با مشتریان را درک کنند.
2. مبلغ درآمدی که شرکت از انتقال کالا یا ارائه خدمات به مشتریان کسب می‌کند را تعیین کنند.
3. الگوی ایجاد درآمد در طول زمان را بررسی کنند.

این استاندارد به‌صورت یکپارچه تمام انواع قراردادهای درآمدی (مانند فروش کالا، ارائه خدمات، قراردادهای بلندمدت و لایسنس‌دهی) را پوشش می‌دهد.

دامنه کاربرد

این استاندارد برای همه قراردادهای درآمدی با مشتریان کاربرد دارد، به‌جز:

1. قراردادهای مربوط به ابزارهای مالی (تحت IFRS 9).
2. قراردادهای بیمه‌ای (تحت IFRS 17).
3. قراردادهای اجاره (تحت IFRS 16).

چارچوب پنج‌مرحله‌ای IFRS 15

IFRS 15 برای شناخت و اندازه‌گیری درآمد، چارچوبی پنج‌مرحله‌ای ارائه می‌دهد:

1. شناسایی قرارداد با مشتری

• قرارداد باید الزامات قانونی داشته باشد و هر دو طرف (شرکت و مشتری) موافقت خود را با شرایط قرارداد اعلام کرده باشند.
• اطمینان حاصل شود که مشتری پرداخت مرتبط با کالا یا خدمات را انجام خواهد داد.

2. شناسایی تعهدات عملکردی

• تعهدات عملکردی شامل کالاها یا خدماتی است که شرکت موظف به ارائه آن‌ها به مشتری است.
• اگر قرارداد شامل چندین تعهد عملکردی باشد (مانند فروش محصولات مختلف)، باید هر تعهد به‌صورت جداگانه شناسایی شود.

3. تعیین قیمت معامله

• قیمت معامله عبارت است از مبلغ یا ارزشی که شرکت انتظار دارد از مشتری دریافت کند.
• در صورت وجود تخفیف‌ها، کوپن‌ها یا اعتبارات، باید این موارد در تعیین قیمت معامله لحاظ شوند.

4. توزیع قیمت معامله به تعهدات عملکردی

• قیمت معامله باید به تعهدات عملکردی مختلف (در صورت وجود چندین تعهد) تخصیص داده شود.
• این تخصیص بر اساس ارزش نسبی و قابل مشاهده هر تعهد عملکردی انجام می‌شود.

5. شناخت درآمد هنگام انجام تعهدات عملکردی

• درآمد باید هنگامی شناخته شود که شرکت تعهدات عملکردی خود را به‌صورت کامل یا تدریجی انجام دهد.
• این مرحله ممکن است شامل انتقال کالا، ارائه خدمات یا انتقال حقوق کنترل باشد.

مفاهیم کلیدی

1. انتقال کنترل :
   درآمد زمانی شناخته می‌شود که کنترل کالا یا خدمات به مشتری منتقل شده باشد. کنترل به معنای توانایی استفاده از کالا یا خدمات و دریافت منافع اقتصادی آن است.

2. قراردادهای بلندمدت :
   برای قراردادهای بلندمدت، درآمد ممکن است به‌صورت تدریجی و بر اساس پیشرفت کار (Percentage of Completion) شناخته شود.

3. تخفیف‌ها و اعتبارات :
   تخفیف‌ها و اعتبارات باید به‌صورت منطقی بین تعهدات عملکردی تخصیص یابند.

مفاد افشا

شرکت‌ها موظف به افشای اطلاعات زیر در یادداشت‌های توضیحی هستند:

• ماهیت قرارداد‌ها و سیاست‌های درآمدشناختی.
• نحوه تعیین قیمت معامله و تخصیص آن به تعهدات عملکردی.
• تأثیر قراردادها بر وضعیت مالی و عملکرد شرکت.
• مانده‌های دریافتنی‌های قراردادی و تعهدات مرتبط.

دلایل ارائه این استاندارد

IFRS 15 به‌منظور حل مشکلات ناشی از تنوع رویکردهای حسابداری درآمد در استانداردهای قبلی طراحی شده است. این استاندارد با ارائه چارچوبی یکپارچه، اطمینان حاصل می‌کند که شرکت‌ها درآمدهای خود را به‌صورت سازگار و قابل مقایسه گزارش می‌کنند.

جمع‌بندی

IFRS 15 با ارائه چارچوب پنج‌مرحله‌ای برای شناخت و اندازه‌گیری درآمد، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات دقیق و قابل اعتمادی در مورد درآمدهای خود ارائه دهند. این استاندارد به‌ویژه در مورد قراردادهای پیچیده و بلندمدت اهمیت ویژه‌ای دارد و با الزامات افشا، شفافیت گزارشگری مالی را افزایش می‌دهد.

استاندارد بین المللی گزارشگری مالی 15 درآمد عملیاتی حاصل از قرارداد با مشتریان