PersianAcc

 

 

1. استاندارد حسابداری بخش عمومی شماره 19 صورت جریان‌های نقدی بیانگر منابع جریان‌های نقدی ورودی، اقلامی که طی دوره گزارشگری برای آنها نقد مصرف شده است و مانده نقد در تاریخ گزارشگری است. جریان‌های نقدی واحد گزارشگر در فراهم آوردن اطلاعاتی برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی در رابطه با مقاصد پاسخگویی و تصمیم‌گیری مفید است. اطلاعات جریان نقدی این امکان را برای استفاده‌کنندگان فراهم می‌کند که از چگونگی تأمین نقد مورد نیاز برای انجام فعالیت‌ها و محل مصرف این وجوه توسط واحد بخش عمومی مطلع گردند. برای اتخاذ و ارزیابی تصمیمات درباره تخصیص منابع، نظیر پایداری فعالیت‌های واحد گزارشگر، استفاده‌کنندگان باید به زمانبندی و اطمینان از جریان‌های نقدی توجه کنند. هدف این استاندارد، تدوین الزاماتی برای ارائه اطلاعات درباره تغییرات تاریخی نقد و معادل‌های نقد واحد گزارشگر از طریق صورت جریان‌های نقدی است که در آن، جریان‌های نقدی هر دوره بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.

 

2. واحد گزارشگر باید صورت جریان‌های نقدی را طبق الزامات این استاندارد تهیه کند و آن را به عنوان بخش جدانشدنی صورت‌های مالی، برای هر دوره‌ای که صورت‌های مالی تهیه می‌شود، ارائه نماید. 

 

3. اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی می‌تواند برای استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی واحد گزارشگر به منظور ارزیابی جریان‌های نقدی واحد گزارشگر و تصمیم‌گیری در خصوص تأمین منابع برای واحد گزارشگر یا انجام معامله با آن مفید باشد. استفاده‌کنندگان به چگونگی ایجاد و مصرف نقد و معادل‌های نقد در واحد گزارشگر علاقه‎مند هستند. این موضوع بدون توجه به ماهیت فعالیت‌های واحد گزارشگر و صرف‌نظر از تلقی یا عدم تلقی نقد به عنوان محصول واحد گزارشگر که در مؤسسات مالی بخش عمومی ممکن است مطرح باشد، مصداق دارد. با وجود اینکه فعالیت‌های اصلی مولد درآمد در واحدهای گزارشگر، متفاوت است، اما نیازهای آنها به نقد اساساً مشابه است. واحدهای گزارشگر برای پرداخت بهای کالاها و خدمات مصرفی و پرداخت بدهی‌ها به نقد نیاز دارند. بنابراین، طبق این استاندارد تمام واحدهای گزارشگر ملزم به ارائه صورت جریان‌های نقدی هستند.

 

4. اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی واحد گزارشگر برای استفادهکنندگان در پیشبینی نیازهای نقدی آتی واحد گزارشگر، توانایی آن واحد برای ایجاد جریان‌های نقدی در آینده و توانایی تأمین منابع مالی برای تغییرات در دامنه و ماهیت فعالیت‌های آن واحد، مفید است. صورت جریان‌های نقدی همچنین ابزاری را فراهم می‌کند که واحد گزارشگر از طریق آن می‌تواند پاسخگویی خود را در رابطه با جریان‌های نقدی ورودی و خروجی طی دوره گزارشگری ایفا کند.

 

5. صورت جریان‌های نقدی همراه با سایر صورت‌های مالی، اطلاعاتی فراهم می‌آورد تا استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند تغییرات در ارزش خالص واحد گزارشگر، ساختار مالی واحد گزارشگر (شامل نقدینگی و توان پرداخت بدهی‌ها) و توانایی واحد گزارشگر در تأثیرگذاری بر مبالغ و زمانبندی جریان‌های نقدی به منظور سازگاری با تغییر شرایط و فرصت‌ها را ارزیابی کنند. اطلاعات جریان‌های نقدی، همچنین قابلیت مقایسه گزارشگری نتایج عملیات واحدهای گزارشگر مختلف را بهبود می‌بخشد زیرا آثار بکارگیری رویه‌های مختلف حسابداری در معاملات و رویدادهای یکسان را حذف می‌کند. 

 

6. اطلاعات تاریخی جریان‌های نقدی، اغلب به عنوان نشانه‌ای از مبلغ، زمانبندی و اطمینان از جریان‌های نقدی آتی بکار می‌رود. اطلاعات مزبور همچنین جهت بررسی صحت ارزیابیهای گذشته جریان‌های نقدی آتی مفید است.

 

7. در این استاندارد، اصطلاحات زیر با معانی مشخص بکار رفته است: 

 

نقد: شامل نقد در دسترس و سپرده‌های دیداری.

معادل‌های نقد: سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت با نقدشوندگی بالا که به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد می‌باشند و ریسک تغییر ارزش آنها کم است. 

جریان‌های نقدی: جریان‌های ورودی و خروجی نقد و معادل‌های نقد.

فعالیت‌های تأمین مالی: فعالیت‌هایی که موجب تغییر مبلغ و ترکیب استقراض‌ها و سرمایه (در موارد مقتضی) واحد گزارشگر می‌شود.

فعالیت‌های سرمایه‌گذاری: تحصیل و واگذاری دارایی‌های غیر جاری و سایر سرمایه‌گذاری‌ها به‌جز معادل‌های نقد.

فعالیت‌های عملیاتی: فعالیت‌های واحد گزارشگر که جزء فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی نباشند.

اصطلاحات گروه و کنترل، با همان معانی که در استاندارد حسابداری بخش عمومی 15 با عنوان صورت‌های مالی تلفیقی تعریف شده است در این استاندارد نیز به کار می رود.

 

8. معادل‌های نقد با هدف ایفای تعهدات نقدی کوتاه‌مدت، و نه با هدف سرمایه‌گذاری یا سایر اهداف، نگهداری می‌شود. برای اینکه سرمایه‌گذاری به عنوان معادل نقد شناخته ‌شود، باید به سرعت قابل تبدیل به مبلغ معینی نقد باشد و ریسک تغییر ارزش آن کم باشد. بنابراین، سرمایه‌گذاری به طور معمول زمانی واجد شرایط به عنوان معادل‌های نقد است که سررسید آن کوتاه، برای مثال، حداکثر سه ماه از تاریخ تحصیل، باشد. 

 

9. استقراضهای بانکی معمولا به عنوان فعالیت تأمین مالی در نظر گرفته می شود. با این وجود، اضافه برداشت بانکی در صورتی که عندالمطالبه قابل پرداخت باشد جزء جدانشدنی مدیریت نقد واحد گزارشگر است. در این شرایط، اضافه برداشت بانکی به عنوان جزئی از نقد و معادل‌های نقد محسوب می شود. ویژگی این گونه توافقهای بانکی آن است که مانده حساب بانکی اغلب بین مانده مثبت و اضافه برداشت نوسان میکند.

 

10. جریان‌های نقدی، انتقالات بین اقلام نقد یا معادل‌های نقد را شامل نمی‌شود زیرا این اقلام به جای اینکه بخشی از فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی واحد گزارشگر باشند، بخشی از مدیریت نقد واحد گزارشگر محسوب می‌شوند. مدیریت نقد، سرمایه‌گذاری نقد مازاد در معادل‌های نقد را شامل می‌شود.

 

11. دارایی‌هایی که در راستای اهداف واحد گزارشگر برای ارایه کالا و خدمات استفاده میشوند اما مستقیماً خالص جریان‌های نقدی ایجاد نمی‌کنند اغلب به عنوان دارایی‌های دارای توان خدمترسانی توصیف می‌شوند. دارایی‌هایی که برای ایجاد خالص جریان‌های نقدی استفاده می‌شوند اغلب به عنوان دارایی‌های دارای منافع اقتصادی آتی توصیف می‌شوند. در این استاندارد به منظور پوشش تمام اهدافی که ممکن است دارایی‌ها برای آن منظور در نظر گرفته شده باشند، از عبارت منافع اقتصادی آتی یا توان خدمت رسانی برای توصیف ویژگی اصلی دارایی‌ها استفاده می‌شود.

 

12. در صورت جریان‌های نقدی باید جریان‌های نقدی طی دوره بر حسب فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی طبقهبندی و گزارش شود.

 

13. واحد گزارشگر، جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی را متناسب با فعالیت‌های خود ارائه می‌کند. طبقه‌بندی بر حسب فعالیت، اطلاعاتی فراهم می‌کند که استفاده‌کنندگان می‌توانند تأثیر آن فعالیت‌ها بر وضعیت مالی واحد گزارشگر و مبلغ نقد و معادل‌های نقد را ارزیابی کنند. این اطلاعات، همچنین می‌تواند برای ارزیابی روابط بین فعالیت‌های مزبور مورد استفاده قرار گیرد. 

 

14. یک معامله منفرد ممکن است شامل جریان‌های نقدی باشد که به صورت متفاوت طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال، در یک مؤسسه مالی زمانی که بازپرداخت نقدی تسهیلات شامل اصل و سود تسهیلات است، سود پرداختی بابت تسهیلات معمولاً به عنوان فعالیت عملیاتی و بازپرداخت اصل به عنوان فعالیت تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود.

 

15. مبلغ خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، معیار اصلی در ارزیابی این موضوع است که منابع لازم برای عملیات واحد گزارشگر از چه محل (به صورت مستقیم یا غیرمستقیم) تأمین می‌شود: 

 

الف. مالیات؛ یا

ب. فروش کالا و ارائه خدمات.

 

همچنین مبلغ خالص جریان‌های نقدی عملیاتی می‌تواند بیانگر توانایی واحد گزارشگر در نگهداشت توان عملیاتی، بازپرداخت تسهیلات، پرداخت سود تقسیمی یا توزیع‌های مشابه به مالک (در موارد مقتضی) و انجام سرمایهگذاری‌های جدید بدون استفاده از منابع مالی برون‌سازمانی باشد. جریان‌های نقدی عملیاتی تلفیقی در سطح کل دولت بیانگر آن است که دولت تا چه میزان فعالیت‌های جاری خود را از محل مالیات و فروش کالا و ارائه خدمات تأمین کرده است. برای پیش‌بینی جریان‌های نقدی عملیاتی آتی ارائه اطلاعات تاریخی درباره برخی اجزای جریان‌های نقدی عملیاتی همراه با دیگر اطلاعات مفید است.

 

16. جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، اساساً مربوط به فعالیت‌های اصلی مولد نقد واحد گزارشگر است. مثال‌هایی از جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، به شرح زیر است:

 

الف. دریافت‌های نقدی حاصل از مالیات، جرایم و خسارات؛

ب . دریافت‌های نقدی حاصل از فروش کالا و خدمات؛

پ . دریافت‌های نقدی حاصل از کمکهای بلاعوض، هدایا، انتقالات از سایر واحدها و دریافتی از محل منابع عمومی؛

ت . دریافت‌های نقدی حاصل از حق امتیاز، حق‌الزحمه، کارمزد و سایر درآمدها؛

ث . پرداخت‌های نقدی به ذی‌نفعان طرح‌های رفاه اجتماعی؛

ج . پرداخت‌های نقدی بابت انتقالات به سایر واحدها و کمکهای بلاعوض؛

چ . پرداخت‌های نقدی به عرضه‌کنندگان کالا و خدمات؛ 

ح . پرداخت‌های نقدی به کارکنان و از جانب آنها؛

خ . دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی واحد بیمه‌گر بابت حق بیمه‌ها، خسارتها، مستمری‌ها و سایر مزایای بیمه‌ای؛

د . پرداخت‌های نقدی بابت مالیات مربوط به فعالیت‌های عملیاتی؛

ذ . دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی مربوط به قراردادهای منعقد شده با مقاصد تجاری یا معاملاتی؛ و

ر . دریافت‌ها یا پرداخت‌های نقدی مربوط به حل و فصل دعوای حقوقی.

 

برخی معاملات، مانند فروش یک باب ساختمان، ممکن است منجر به سود یا زیانی گردد که در مازاد یا کسری شناسایی می‌شود. جریان‌های نقدی مرتبط با این‌گونه معاملات، در زمره جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. با وجود این، پرداخت‌های نقدی برای ساخت یا تحصیل دارایی‌های نگهداری‌شده برای اجاره به دیگران و متعاقباً نگهداری‌شده برای فروش، جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی است. دریافت‌های نقدی حاصل از اجاره‌ها و فروش‌های بعدی این دارایی‌ها، جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی است. 

 

17. واحد گزارشگر ممکن است برای مقاصد معاملاتی یا تجاری اوراق بهاداری را نگهداری کند که در این صورت آن‌ها مشابه موجودی‌هایی هستند که به طور خاص برای فروش مجدد تحصیل شده‌اند. بنابراین، جریان‌های نقدی حاصل از خرید و فروش اوراق بهادار تجاری یا معاملاتی به عنوان فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود. همچنین، تسهیلات اعطایی توسط مؤسسات مالی عمومی معمولاً به عنوان فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود، زیرا این اقلام با فعالیت‌های اصلی مولد نقد آن مؤسسه مالی، در ارتباط هستند. 

 

18. افشای جداگانه جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری اهمیت دارد زیرا این‌گونه جریان‌های نقدی، نشان‌دهنده میزان جریان‌های خروجی نقد است که برای تحصیل منابع به منظور کمک به ارائه خدمات آتی، انجام شده است. تنها، جریان‌های نقدی خروجی که منجر به شناسایی دارایی در صورت وضعیت مالی می‌شود واجد شرایط طبقه‌بندی به عنوان فعالیت‌های سرمایه‌گذاری است.

 

نمونه‌هایی از جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری به شرح زیر است:

 

الف. پرداخت‌های نقدی برای تحصیل دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود و سایر دارایی‌های غیرجاری. این پرداخت‌ها شامل مخارج توسعه سرمایه‌ای و دارایی‌های ثابت مشهود ساخته‌شده توسط واحد گزارشگر نیز می‌باشد؛

ب. دریافت‌های نقدی حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود، دارایی‌های نامشهود و سایر دارایی‌های غیرجاری؛

پ. پرداخت‌های نقدی برای تحصیل ابزارهای مالکانه یا ابزارهای بدهی سایر واحدها و منافع در مشارکتهای خاص (به‌جز پرداخت‌های مربوط به تحصیل ابزارهایی که معادل‌های نقد محسوب می‌شوند یا سایر ابزار‌هایی که با مقاصد تجاری یا معاملاتی نگهداری می‌شوند)؛

ت. دریافت‌های نقدی حاصل از فروش ابزارهای مالکانه یا ابزارهای بدهی سایر واحدها و منافع در مشارکتهای خاص (به‌جز دریافت‌های مربوط به ابزارهایی که معادل‌های نقد محسوب می‌شوند یا سایر ابزار‌هایی که با مقاصد تجاری یا معاملاتی نگهداری می‌شوند)؛

ث. تسهیلات اعطایی به دیگران (به‌جز تسهیلات اعطایی توسط مؤسسات مالی عمومی)؛

ج. وصول تسهیلات اعطایی به دیگران (به‌جز تسهیلات اعطایی مؤسسات مالی عمومی)؛

چ. سود دریافتی بابت تسهیلات اعطایی (به جز موسسات مالی عمومی)؛

ح. سود تقسیمی دریافتی؛

خ. پرداخت‌های نقدی مرتبط با قراردادهای آتی، پیمانهای آتی، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای سواپ به استثنای مواقعی که این قراردادها با مقاصد تجاری یا معاملاتی نگهداری می‌شوند یا پرداخت‌هایی که به عنوان فعالیت‌های تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شوند؛ و

د. دریافت‌های نقدی حاصل از قراردادهای آتی، پیمانهای آتی، قراردادهای اختیار معامله و قراردادهای سوآپ، به استثنای مواقعی که این قراردادها با مقاصد تجاری یا معاملاتی نگهداری می‌شوند یا دریافت‌هایی که به عنوان فعالیت‌های تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شوند.

 

19. افشای جداگانه جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی اهمیت دارد زیرا به تأمین‌کنندگان منابع مالی واحد گزارشگر در پیش‌بینی ادعاها نسبت به جریان‌های نقدی آتی کمک می‌کند. نمونه‌هایی از جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی، به شرح زیر است:

 

الف. دریافت‌های نقدی حاصل از انتشار اوراق بدهی، تسهیلات دریافتی، و سایر استقراض‌های کوتاه مدت و بلندمدت؛

ب. پرداخت‌های نقدی برای تسویه مبالغ استقراض‌شده یا اوراق بدهی؛ و

پ. پرداخت‌های نقدی توسط اجاره‌کننده بابت تسویه بدهی مربوط به اجاره تأمین مالی.

 

20. واحد گزارشگر  باید جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی را با بکارگیری یکی از روش‌های زیر گزارش کند:

 

الف. روش مستقیم، که به موجب آن طبقات اصلی ناخالص دریافتهای نقدی و ناخالص پرداخت‌های نقدی افشا می‌شود؛ یا

ب. روش غیرمستقیم، که به موجب آن مازاد یا کسری دوره، بابت آثار معاملات دارای ماهیت غیرنقدی، آثار اقلام تعهدی یا انتقالی مرتبط با دریافتها و پرداخت‌های نقدی عملیاتی گذشته یا آینده، و آثار اقلام درآمد یا هزینه‌ مرتبط با جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی، تعدیل می‌شود.

 

21. به واحدهای گزارشگر توصیه می‌شود جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی را با استفاده از روش مستقیم گزارش کنند.

 

روش مستقیم اطلاعاتی ارائه می‌کند که می‌تواند در پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی مفید واقع شود در حالیکه در روش غیرمستقیم چنین اطلاعاتی ارائه نمی‌شود. طبق روش مستقیم، اطلاعات مربوط به طبقات اصلی ناخالص دریافت‌های نقدی و ناخالص پرداخت‌های نقدی واحد گزارشگر ممکن است از طریق یکی از موارد زیر بدست ‌آید:

 

الف. سوابق حسابداری واحد گزارشگر؛ یا

ب. تعدیل درآمدها و هزینه‌های مربوط به فعالیت‌های عملیاتی (درآمد مالی و درآمدهای مشابه و هزینه مالی و هزینه‌های مشابه برای یک مؤسسه مالی بخش عمومی) و سایر اقلام صورت تغییرات در وضعیت مالی بابت موارد زیر:

 

1. تغییرات در موجودیها و دریافتنی‌ها و پرداختنی‌های مربوط به فعالیت‌های عملیاتی طی دوره؛

2. سایر اقلام غیرنقدی؛ و

3. سایر اقلامی که آثار نقدی آنها، مربوط به جریان‌های نقدی سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی است. 

 

22. توصیه می‌شود واحدهای گزارشگری که جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی خود را با استفاده از روش مستقیم گزارش می‌کنند صورت تطبیق مازاد یا کسری با خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی را تهیه نمایند. این صورت تطبیق می‌تواند بخشی از صورت جریان‌های نقدی را تشکیل دهد یا در یادداشتهای توضیحی ارائه شود.

 

23. در روش غیرمستقیم، خالص جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، از طریق تعدیل مازاد یا کسری دوره بابت موارد زیر، محاسبه می‌شود:

 

الف. تغییرات در موجودی‌ها و دریافتنی‌ها و پرداختنی‌های مربوط به فعالیت‌های عملیاتی طی دوره؛

ب. اقلام غیرنقدی نظیر استهلاک، ذخایر، مالیات‌های انتقالی، سودها و زیان‌های تحقق‌نیافته تغییر در نرخ‌های ارز، مازاد توزیع‌نشده واحدهای وابسته، و منافع فاقد حق کنترل؛ و

پ. تمام اقلام دیگری که آثار نقدی آنها، جریان‌های نقدی مربوط به سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی است. 

 

24. واحد گزارشگر باید طبقات اصلی ناخالص دریافت‌های نقدی و ناخالص پرداخت‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی را، به استثنای جریان‌های نقدی موضوع بندهای 25 و 27، که بر مبنای خالص گزارش می‌شوند، به‌طور جداگانه گزارش کند. 

 

25. جریانهای نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی، سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی در رابطه با اقلامی که گردش آنها سریع، مبالغ آنها بزرگ و سررسید آنها کوتاه باشد، ممکن است بر مبنای خالص گزارش شود.

 

26. مثال‌هایی از دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی موضوع بند 25 شامل موارد زیر است:

الف. خرید و فروش سرمایه‌گذاری‌ها؛ و

ب . سایر استقراض‌های کوتاه‌مدت، برای مثال، مواردی که سررسید سه ماه یا کمتر دارند. 

 

27. در مؤسسات مالی بخش عمومی، می‌توان جریان‌های نقدی حاصل از هر یک از فعالیت‌های زیر را بر مبنای خالص گزارش کرد:

 

الف. دریافت‌ها و پرداخت‌های نقدی مربوط به قبول و بازپرداخت سپرده‌های دارای سررسید ثابت؛

ب. سپرده‌گذاری نزد سایر مؤسسات مالی و برداشت از سپرده‌های مذکور؛ و

پ. تسهیلات اعطایی به مشتریان و وصول آن‌ها. 

 

28. جریان‌های نقدی حاصل از معاملات ارزی باید به واحد پول عملیاتی واحد گزارشگر ثبت شود. برای این کار مبلغ ارزی بر مبنای نرخ تبدیل ارز به پول عملیاتی در تاریخ جریان‌های نقدی تسعیر می‌شود. 

 

29. جریان‌های نقدی واحد تحت کنترل خارجی باید با استفاده از نرخ‌های تبدیل ارز به پول عملیاتی در تاریخ جریان‌های نقدی، تسعیر شود.

 

30. جریان‌های نقدی ارزی، به شیوه‌ای مطابق با استاندارد حسابداری بخش عمومی 13 با عنوان آثار تغییر در نرخ تبدیل ارز، گزارش می‌شود. طبق آن استاندارد، استفاده از نرخ تبدیلی که تقریبی از نرخ واقعی است، مجاز می‌باشد. برای مثال، میانگین موزون نرخ تبدیل ارز در یک دوره را می‌توان برای ثبت معاملات ارزی یا تسعیر جریان‌های نقدی واحد تحت کنترل خارجی استفاده کرد. با وجود این، طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی 13، استفاده از نرخ تبدیل ارز در تاریخ گزارشگری برای تسعیر جریان‌های نقدی واحد تحت کنترل خارجی مجاز نیست. 

 

31. سودها و زیان‌های تحقق‌نیافته ناشی از تغییر در نرخ‌های تبدیل ارز، جریان‌های نقدی نیستند. با وجود این، اثر تغییر نرخ تبدیل ارز بر نقد و معادل‌های نقد نگهداری‌شده یا قابل دریافت بر حسب ارز، به منظور تطبیق نقد و معادل‌های نقد ابتدا و پایان دوره، در صورت جریان‌های نقدی گزارش می‌شود. این مبلغ جدا از جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی ارائه می‌شود و شامل هرگونه تفاوت، در صورت وجود، است که در آن، جریان‌های نقدی به نرخ‌های تبدیل ارز در پایان دوره گزارش شده است.

 

32. جریان‌های نقدی حاصل از سود تسهیلات و سود تقسیمی یا توزیع‌های مشابه دریافتی و پرداختی، باید جداگانه افشا شود. 

 

33. مبلغ کل سود تسهیلات پرداختی طی یک دوره، صرف‌نظر از شناسایی به عنوان هزینه در صورت تغییرات در وضعیت مالی یا احتساب در بهای تمام شده دارایی طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی 9 با عنوان مخارج تأمین مالی، در صورت جریان‌های نقدی افشا می‌شود.

 

34. در یک مؤسسه مالی بخش عمومی، سود پرداختی بابت تسهیلات و نیز سود دریافتی بابت تسهیلات و سود تقسیمی دریافتی یا توزیع‌های مشابه دریافتی، معمولاً به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شود. در سایر واحدهای گزارشگر، سود پرداختی بابت تسهیلات و سود تقسیمی پرداختی به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود. سود دریافتی بابت تسهیلات اعطایی و سود تقسیمی دریافتی، به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی می‌شود. 

 

35. جریان‌های نقدی حاصل از مالیات بر درآمد، باید جداگانه افشا و به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی شود، مگر اینکه بتوان آن را به طور مشخص، مرتبط با فعالیت‌های تأمین مالی و سرمایه‌گذاری تشخیص داد. 

 

36. واحدهای گزارشگر معمولا از پرداخت مالیات بر درآمد معاف هستند. با این حال، برخی واحدهای گزارشگر ممکن است مشمول پرداخت مالیات بر درآمد باشند که مالیات آنها به همان روشی که از واحدهای تجاری گرفته می‌شود، اخذ می‌گردد.

 

37. مالیات بر درآمد، ناشی از معاملاتی است که منجر به جریان‌های نقدی می‌شود و در صورت جریان‌های نقدی، به عنوان فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی طبقه‌بندی می‌گردد. اگرچه ممکن است هزینه مالیات به آسانی به عنوان فعالیت سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی، قابل تشخیص باشد، اما تشخیص جریان‌های نقدی مرتبط با آن اغلب دشوار است و ممکن است در دوره‌ای متفاوت با دوره جریان‌های نقدی معامله مربوط واقع شود. بنابراین، مالیات‌های پرداختی معمولاً به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی طبقه‌بندی می‌شوند.

 

چنانچه تشخیص ارتباط جریان‌های نقدی مالیاتی با معامله منفردی که منجر به جریان‌های نقدی طبقه‌بندی‌شده به عنوان فعالیت‌های سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی می‌شود، عملی باشد، جریان‌های نقدی مالیاتی به عنوان فعالیت سرمایه‌گذاری یا فعالیت تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود. در مواردی که جریان‌های نقدی مالیاتی به بیش از یک طبقه فعالیت تخصیص یابد، مبلغ کل مالیات پرداختی افشا می‌شود. 

 

38. هنگامی که برای حسابداری سرمایه‌گذاری در واحد وابسته، مشارکت خاص یا واحد تحت کنترل از روش ارزش ویژه یا روش بهای تمام شده استفاده می‌شود، در صورت جریان‌های نقدی سرمایه‌گذار، تنها جریان‌های نقدی بین سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، برای مثال، سود تقسیمی یا توزیع‌های مشابه و تسهیلات اعطایی، گزارش می‌شود. 

 

39. یک واحد گزارشگر که منافع خود در واحد وابسته یا مشارکت خاص را به روش ارزش ویژه گزارش می‌کند، در صورت جریانهای نقدی خود، جریانهای نقدی مربوط به سرمایه‌گذاری در واحد وابسته یا مشارکت خاص، و مبالغ توزیع سود و سایر دریافتها و پرداختها با واحد وابسته یا مشارکت خاص را گزارش می‌کند.

 

40. مجموع جریان‌های نقدی حاصل از به دست آوردن یا از دست دادن کنترل  واحدها یا سایر عملیات، باید جداگانه ارائه و به عنوان فعالیت‌های سرمایه‌گذاری طبقه‌بندی شود. 

 

41. واحد گزارشگر باید در ارتباط با به دست آوردن و از دست دادن کنترل واحدها یا سایر عملیات طی دوره، هر یک از موارد زیر را به‌صورت تجمیعی افشا کند:

 

الف. کل مابهازای پرداختی یا دریافتی؛

ب. آن بخش از مابهازا که به صورت نقد و معادل‌های نقد است؛

پ. مبلغ نقد و معادل‌های نقد در واحدها یا سایر عملیات که کنترل آنها به دست آمده یا از دست رفته است؛ و

ت. مبلغ دارایی‌ها و بدهی‌های شناسایی شده، به غیر از نقد و معادل‌های نقد، توسط واحدها یا سایر  عملیات که کنترل آنها به دست آمده یا از دست رفته است، به‌صورت خلاصه و بر حسب طبقات اصلی.

 

42. ارائه جداگانه آثار جریان‌های نقدی حاصل از کسب یا از دست دادن کنترل واحدها یا سایر عملیات تحت کنترل، به عنوان اقلام اصلی جداگانه به همراه افشای جداگانه مبالغ دارایی‌ها و بدهی‌های تحصیل‌شده یا واگذارشده ،کمک می‌کند تا جریان‌های نقدی مزبور از جریان‌های نقدی حاصل از سایر فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی تفکیک شود. آثار جریان‌های نقدی مربوط به از دست دادن کنترل، از آثار جریان‌های نقدی حاصل از کسب کنترل، کسر نمی‌شود.

 

43. در صورت جریان‌های نقدی، مبالغ نقد پرداختی یا دریافتی در ازای به دست آوردن یا از دست دادن کنترل، پس از کسر نقد و معادل‌های نقد تحصیل‌شده یا واگذارشده گزارش می‌شود.

 

44. جریان‌های نقدی حاصل از تغییر در منافع مالکیت در واحد تحت کنترل که منجر به از دست دادن کنترل نمی‌شود، باید به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی طبقه‌بندی شود. تغییر در منافع مالکیت در واحد تحت کنترل که منجر به از دست دادن کنترل نمی‌شود، مانند خرید یا فروش بعدی ابزارهای مالکانه واحد تحت کنترل توسط واحد کنترل‌کننده، به عنوان معاملات مالکانه به حساب منظور می‌شود.

 

45 . معاملات سرمایه‌گذاری و تأمین مالی که مستلزم استفاده از نقد یا معادل‌های نقد نیست، نباید در صورت جریان‌های نقدی انعکاس یابد. چنین معاملاتی باید در زیر صورت جریان‌های نقدی به‌گونه‌ای افشا شود که تمام اطلاعات مربوط به این‌گونه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی ارائه شود. 

 

46. بسیاری از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، اگرچه بر ساختار سرمایه و دارایی واحد گزارشگر اثر می‌گذارند، اما اثر مستقیم بر جریان‌های نقدی جاری واحد گزارشگر ندارند. حذف معاملات غیرنقدی از متن صورت جریان‌های نقدی، با هدف صورت جریان‌های نقدی سازگار است زیرا این اقلام شامل جریان‌های نقدی در دوره جاری نمی‌باشند. مثال‌هایی از معاملات غیرنقدی عبارتند از:

 

الف. تحصیل دارایی‌ها از طریق معاوضه دارایی‌ها، تقبل مستقیم بدهی‌های مربوط یا اجاره‌ تأمین مالی؛

ب. تبدیل بدهی به حقوق مالکانه.

 

47. واحد گزارشگر باید اطلاعاتی افشا کند که استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند تغییر در بدهی‌های حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی، شامل تغییرات حاصل از جریان‌های نقدی و تغییرات غیرنقدی را ارزیابی کنند. 

 

48. برای رعایت الزام مندرج در بند 47، واحد گزارشگر باید تغییرات زیر در بدهی‌های حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی را افشا کند:

 

الف. تغییرات حاصل از جریان‌های نقدی تأمین مالی؛

ب . تغییرات حاصل از به دست آوردن یا از دست دادن کنترل واحدها یا سایر عملیات؛ 

پ. آثار تغییر در نرخ‌های تبدیل ارز؛

ت . تغییر در ارزش منصفانه؛ و 

ث . سایر تغییرات.

 

49. بدهی‌های حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی، بدهی‌هایی هستند که جریان‌های نقدی جاری یا آتی آن‌ها، در صورت جریان‌های نقدی به عنوان جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی طبقه‌بندی می‌شود. 

 

50. یک روش برای رعایت افشای مندرج در بند 47 تهیه صورت تطبیق بین مانده‌های ابتدا و پایان دوره در صورت وضعیت مالی برای بدهی‌های حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی، شامل تغییرات مشخص‌شده در بند 48 است. چنانچه واحد گزارشگر چنین صورت تطبیقی را تهیه کند باید اطلاعات کافی را ارائه نماید تا استفاده‌کنندگان صورت‌های مالی بتوانند اقلام مندرج در صورت تطبیق را به صورت وضعیت مالی و صورت جریان‌های نقدی ارتباط دهند.

 

51. چنانچه واحد گزارشگر اطلاعات الزامی طبق بند 47 را همراه با اطلاعات مربوط به تغییر در سایر دارایی‌ها و بدهی‌ها افشا کند، باید تغییر در بدهی‌های حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی را جدا از تغییر در سایر دارایی‌ها و بدهی‌های مذکور افشا نماید.

 

52 . واحد گزارشگر باید اجزای تشکیل دهنده نقد و معادل‌های نقد را افشا کند و باید صورت تطبیق این مبالغ در صورت جریان‌های نقدی و اقلام معادل گزارش شده در صورت وضعیت مالی را ارایه کند.

 

53. با توجه به تنوع رویه‌های مدیریت نقد و به منظور رعایت استاندارد حسابداری بخش عمومی 1 با عنوان نحوه ارائه صورت‌های مالی، واحد گزارشگر رویه خود در خصوص تعیین اجزای نقد و معادل‌های نقد را افشا می‌کند. 

 

54. اثر هرگونه تغییر در رویه تعیین اجزای نقد و معادل‌های نقد، برای مثال، تغییر در طبقه‌بندی ابزارهای مالی که دوره قبل به عنوان بخشی از پرتفوی سرمایه‌گذاری واحد گزارشگر محسوب شده است، طبق استاندارد حسابداری بخش عمومی 10 با عنوان رویه‌های حسابداری، تغییر در برآوردهای حسابداری و اشتباهات گزارش می‌شود. 

 

55 . در یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی گروه، واحد گزارشگر باید مبلغ مانده‌های بااهمیت نقد و معادل‌های نقد نگهداری‌شده توسط واحد گزارشگر که برای استفاده گروه در دسترس نیست را با ذکر دلیل افشا نماید. 

 

56. در بسیاری از شرایط، مانده‌های نقد و معادل‌های نقد نگهداری‌شده در واحد گزارشگر، برای استفاده گروه در دسترس نیست. مثال‌هایی در این خصوص، شامل مانده‌های نقد و معادل‌های نقد نگهداری‌شده توسط واحد تحت کنترل است که به دلیل اعمال کنترل‌های ارزی یا سایر محدودیت‌های قانونی کشور محل فعالیت آن، این مانده‌ها برای استفاده توسط واحد کنترل‌کننده یا سایر واحدهای تحت‌کنترل، در دسترس نمی‌باشد.

 

57. برای درک وضعیت مالی و نقدینگی واحد گزارشگر، اطلاعات بیشتر می‌تواند مربوط باشد. افشای این اطلاعات، همراه با توصیف مندرج در یادداشت‌های توضیحی صورت‌های مالی، که می‌تواند شامل موارد زیر باشد، توصیه می‌شود:

 

الف . مبلغ تسهیلات مالی استفاده‌نشده که ممکن است در فعالیت‌های عملیاتی آتی و تسویه تعهدات سرمایه‌ای بکار گرفته شود، با ذکر هرگونه محدودیت در استفاده از این تسهیلات؛ و

ب. مبلغ و ماهیت مانده‌های نقد محدودشده.

 

58 . الزامات‌ این‌ استاندارد در مورد کلیه‌ صورت‌های‌ مالی‌ که‌ دوره‌ مالی‌ آن‌ها از تاریخ اول فروردین‌ 1404 و بعد از آن‌ شروع‌ می‌شود، لازم‌الاجراست‌.