سه شنبه, ۷ مرداد , ۱۴۰۴ برابر با - Tuesday, 29 July , 2025
کوتاژ یکی از اصطلاحات کلیدی در حوزه تجارت بین‌المللی و ترخیص کالا از گمرک است که برای هر تاجر یا بازرگانی که در زمینه صادرات و واردات فعالیت می‌کند، آشنایی با آن ضروری است.
در این مقاله به بررسی مفهوم کوتاژ، انواع آن، کاربردها و نحوه دریافت آن می‌پردازیم تا اطلاعات جامعی در اختیارتان قرار دهیم.
کوتاژ به مرحله ثبت اظهارنامه گمرکی برای کالاهای وارداتی یا صادراتی در سامانه جامع گمرکی (EPL) گفته می‌شود.
پس از ثبت اظهارنامه، سامانه EPL اطلاعات را قفل کرده و یک شماره منحصربه‌فرد ۸ رقمی به آن اختصاص می‌دهد که به آن شماره کوتاژ یا سریال اظهارنامه می‌گویند.
این شماره به‌عنوان یک شناسه یکتا برای هر محموله عمل می‌کند و امکان ردیابی و مدیریت فرآیندهای گمرکی را فراهم می‌سازد.
کوتاژ در واقع ابزاری است که گمرک از آن برای شناسایی، نظارت و مدیریت کالاهای وارداتی و صادراتی استفاده می‌کند. این شماره در تمامی مراحل ترخیص کالا، از ثبت اظهارنامه تا خروج محموله از گمرک، کاربرد دارد و به شفافیت و جلوگیری از قاچاق کمک می‌کند.
کوتاژ به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود که هر یک در حوزه خاصی از تجارت بین‌المللی کاربرد دارند:
کوتاژ وارداتی: این نوع کوتاژ برای کالاهایی صادر می‌شود که وارد کشور می‌شوند. شماره کوتاژ وارداتی به‌عنوان یک سند برای اثبات مالکیت کالا، محاسبه عوارض گمرکی و حتی دریافت وام از برخی بانک‌ها استفاده می‌شود.
کوتاژ صادراتی: این نوع کوتاژ به کالاهایی اختصاص می‌یابد که از کشور صادر می‌شوند. کوتاژ صادراتی نقش مهمی در رفع تعهد ارزی دارد، به این معنا که صادرکننده موظف است ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور بازگرداند. همچنین، این شماره برای پیگیری مراحل ترخیص و واگذاری پروانه صادراتی به شخص ثالث استفاده می‌شود.
کوتاژ موقت: در برخی موارد، کالاها به‌صورت موقت وارد یا صادر می‌شوند. این نوع کوتاژ برای چنین محموله‌هایی صادر شده و پس از مدت زمان مشخصی منقضی می‌شود.
شماره کوتاژ به‌عنوان یک ابزار کلیدی در فرآیندهای گمرکی، کاربردهای متعددی دارد که در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
شناسایی و ردیابی کالا: شماره کوتاژ امکان شناسایی دقیق محموله‌ها را در تمام مراحل ترخیص فراهم می‌کند. این شماره در اسناد تجاری مانند بارنامه، فاکتور و پروانه گمرکی درج می‌شود.
مدیریت فرآیندهای گمرکی: کوتاژ به گمرک کمک می‌کند تا فرآیندهای ترخیص را به‌صورت سازمان‌یافته مدیریت کند. این شماره تمامی اطلاعات اظهارنامه را در دسترس کارشناسان گمرک قرار می‌دهد.
جلوگیری از قاچاق: با استفاده از شماره کوتاژ، گمرک می‌تواند تطابق کالای اظهارشده با محموله واقعی را بررسی کرده و از ورود یا خروج کالاهای غیرقانونی جلوگیری کند.
رفع تعهد ارزی: در صادرات، کوتاژ صادراتی برای رفع تعهد ارزی استفاده می‌شود. صادرکنندگان می‌توانند ارز حاصل از صادرات را از طریق سامانه نیما عرضه کنند یا با واگذاری کوتاژ به شخص ثالث، تعهد ارزی خود را به دیگری منتقل کنند.
پیگیری و اعتراض: در صورت بروز مشکل در فرآیند ترخیص یا نیاز به اعتراض به ارزیابی گمرک، شماره کوتاژ به‌عنوان مرجع اصلی برای پیگیری و شرکت در کمیسیون‌های گمرکی استفاده می‌شود.
شفافیت در معاملات تجاری: شماره کوتاژ با ثبت در اسناد تجاری، به افزایش شفافیت و اعتماد در معاملات بین‌المللی کمک می‌کند.
برای دریافت شماره کوتاژ، باید مراحل زیر طی شود:
ثبت اظهارنامه در سامانه EPL: ابتدا اطلاعات مربوط به کالا (مانند نوع، تعداد، ارزش و مشخصات) در سامانه جامع گمرکی (EPL) ثبت می‌شود. این فرآیند به‌صورت آنلاین انجام می‌شود و نیازی به مراجعه حضوری نیست.
قفل شدن اظهارنامه: پس از ثبت اطلاعات، سامانه EPL اظهارنامه را قفل کرده و یک شماره ۸ رقمی منحصربه‌فرد به آن اختصاص می‌دهد. این شماره به‌عنوان شماره کوتاژ شناخته می‌شود.
ارائه مدارک لازم: برای ثبت اظهارنامه، مدارکی مانند قبض انبار، بارنامه، فاکتور تجاری، گواهی مبدا و مجوزهای لازم (در صورت نیاز) باید ارائه شوند.
استعلام شماره کوتاژ: پس از دریافت شماره کوتاژ، می‌توانید از طریق سامانه جامع تجارت ایران یا مراجعه حضوری به گمرک، وضعیت اظهارنامه و محموله خود را پیگیری کنید. برای استعلام آنلاین، کافی است کد ملی و شماره تلفن همراه خود را در سامانه وارد کرده و گزینه استعلام را انتخاب کنید.
برای ثبت اظهارنامه و دریافت شماره کوتاژ، مدارک زیر معمولاً مورد نیاز است:
استفاده از شماره کوتاژ در فرآیندهای گمرکی مزایای متعددی دارد:
افزایش سرعت ترخیص کالا: سامانه EPL با الکترونیکی کردن فرآیندها، زمان ترخیص را کاهش داده و از کاغذبازی و مراجعات غیرضروری جلوگیری می‌کند.
شفافیت و دقت: شماره کوتاژ امکان ردیابی دقیق و جلوگیری از خطاهای انسانی را فراهم می‌کند.
جلوگیری از قاچاق: با ثبت دقیق اطلاعات، احتمال ورود کالاهای غیرقانونی کاهش می‌یابد.
تسهیل در رفع تعهد ارزی: کوتاژ صادراتی به صادرکنندگان کمک می‌کند تا تعهدات ارزی خود را به‌راحتی انجام دهند یا آن را به شخص ثالث واگذار کنند.
برای استعلام شماره کوتاژ، دو روش اصلی وجود دارد:
استعلام آنلاین: وارد سامانه جامع تجارت ایران (ntsw.ir) شوید، کد ملی و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید و گزینه استعلام کوتاژ را انتخاب کنید. اطلاعات مربوط به اظهارنامه نمایش داده خواهد شد.
استعلام حضوری: با مراجعه به گمرک محل اظهارنامه و ارائه اطلاعات لازم، می‌توانید شماره کوتاژ را از کارمند گمرک دریافت کنید.
منحصربه‌فرد بودن: هر شماره کوتاژ برای یک اظهارنامه خاص صادر می‌شود و قابل استفاده برای محموله دیگری نیست.
اعتبار زمانی: کوتاژ موقت برای کالاهای وارداتی یا صادراتی موقت، دارای اعتبار زمانی محدود است.
واگذاری کوتاژ صادراتی: در صورت واگذاری کوتاژ صادراتی برای رفع تعهد ارزی، این فرآیند به‌صورت توافقی و خارج از سامانه گمرک انجام می‌شود.
اهمیت دقت در ثبت اطلاعات: اطلاعات ثبت‌شده در اظهارنامه باید دقیق باشند، زیرا پس از قفل شدن اظهارنامه، امکان ویرایش وجود ندارد.
کوتاژ به‌عنوان یک ابزار کلیدی در تجارت بین‌المللی، نقش مهمی در مدیریت و نظارت بر فرآیندهای گمرکی ایفا می‌کند. این شماره ۸ رقمی نه‌تنها به شناسایی و ردیابی کالاها کمک می‌کند، بلکه در جلوگیری از قاچاق، افزایش شفافیت و تسهیل فرآیندهای ترخیص کالا نقش بسزایی دارد. برای دریافت کوتاژ، ثبت دقیق اطلاعات در سامانه EPL و ارائه مدارک لازم ضروری است. اگر قصد فعالیت در حوزه صادرات و واردات را دارید، آشنایی با کوتاژ و کاربردهای آن می‌تواند به موفقیت شما در این حوزه کمک کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی در زمینه ترخیص کالا و دریافت کوتاژ، می‌توانید با کارشناسان حرفه‌ای گمرک تماس بگیرید یا به سامانه جامع تجارت ایران مراجعه کنید.