چهارشنبه, ۸ مرداد , ۱۴۰۴ برابر با - Wednesday, 30 July , 2025
پرداخت عیدی به کارگران مشمول قانون کار، ریشه در «قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاه‌های مشمول قانون کار» مصوب سال 1370 هجری شمسی دارد.
این قانون، تمامی کارفرمایان مشمول قانون کار را موظف می‌سازد که به کارگران خود عیدی پرداخت نمایند.
در خصوص سنوات، ماده 24 قانون کار جمهوری اسلامی ایران به عنوان مبنای اصلی قانونی مطرح می‌شود.
این ماده، کارفرما را مکلف می‌نماید که به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه، مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق به عنوان مزایای پایان خدمت پرداخت کند.
لازم به ذکر است که جزئیات مربوط به نحوه اجرای این قوانین و تعیین مبالغ مشخص، اغلب به صورت سالانه توسط شورای عالی کار تعیین و ابلاغ می‌گردد.
این شورا با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و تغییرات حداقل دستمزد، تصمیمات لازم را اتخاذ می‌کند.
این مبانی قانونی، یک چارچوب غیرقابل مذاکره برای پرداخت این مزایا ایجاد می‌کنند و از حقوق کارگران در این زمینه محافظت می‌نمایند.
همچنین، تعیین سالانه جزئیات توسط شورای عالی کار، این امکان را فراهم می‌آورد تا مبالغ پرداختی با شرایط اقتصادی روز و حداقل دستمزد هماهنگ شوند.
بر اساس قانون کار ایران، حداقل عیدی برای کارگرانی که حداقل یک سال کامل در سال 1404 سابقه کار داشته باشند، معادل دو ماه حقوق پایه آن‌ها است.
در همین حال، حداکثر عیدی برای این دسته از کارکنان معادل سه ماه حقوق پایه آن‌ها خواهد بود، مشروط بر اینکه از 90 برابر حداقل مزد روزانه تجاوز نکند.
حداقل مزد روزانه مصوب برای سال 1404، مبلغ 3,463,656 ریال تعیین شده است.
با توجه به این رقم، حداقل عیدی برای یک سال کارکرد کامل، به این صورت محاسبه می‌شود:
همچنین، حداکثر عیدی برای یک سال کارکرد کامل، به این صورت محاسبه می‌گردد:
تعیین حداقل و حداکثر برای عیدی، یک سطح پایه از حمایت مالی را برای کارگران تضمین می‌کند و از پرداخت مبالغ بسیار کم به عنوان پاداش پایان سال جلوگیری می‌نماید.
در عین حال، تعیین سقف برای عیدی، از پرداخت مبالغ گزاف حتی به افرادی با حقوق بسیار بالا نیز جلوگیری می‌کند و نوعی تعادل را در پرداخت‌ها برقرار می‌سازد.
در خصوص سنوات، ماده 24 قانون کار جمهوری اسلامی ایران به عنوان مبنای اصلی قانونی مطرح می‌شود.
این ماده، کارفرما را مکلف می‌نماید که به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه، مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق به عنوان مزایای پایان خدمت پرداخت کند.
فرمول محاسبه بر اساس ماه‌های خدمت به این صورت است:
به عنوان مثال،
اگر کارمندی با حقوق پایه ماهانه 15,000,000 تومان به مدت 6 ماه کار کرده باشد،
حداقل عیدی او به این شکل محاسبه می‌شود:
(15,000,000 × 6) ÷ 12 × 2 = 15,000,000 تومان،
و حداکثر عیدی او به این شکل محاسبه می‌گردد:
(15,000,000 × 6) ÷ 12 × 3 = 22,500,000 تومان،
که این مبلغ نیز مشمول سقف نهایی خواهد بود.
همچنین، فرمول محاسبه بر اساس روزهای خدمت به این صورت است:
برای مثال،
اگر کارمندی به مدت 100 روز کار کرده باشد، حداقل عیدی او به این شکل محاسبه می‌شود:
(3,463,656 × 100) × (60 ÷ 365) ≈ 56,894,345 ریال
و حداکثر عیدی او به این شکل محاسبه می‌گردد:
(3,463,656 × 100) × (90 ÷ 365) ≈ 85,341,518 ریال
این روش محاسبه اطمینان می‌دهد که کارگرانی که در طول سال استخدام شده یا از کار رفته‌اند نیز به نسبت مدت زمان خدمت خود، از مزایای عیدی بهره‌مند شوند.
این ماده، کارفرما را مکلف می‌نماید که به کارگری که مطابق قرارداد، یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه، مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق به عنوان مزایای پایان خدمت پرداخت کند.
به طور کلی، کارگرانی که حداقل یک سال کامل در یک مجموعه سابقه کار داشته باشند، هنگام خاتمه قرارداد کار مستحق دریافت سنوات خواهند بود.
همچنین، کارگرانی که سابقه کار آن‌ها کمتر از یک سال باشد نیز به نسبت مدت کارکرد خود، استحقاق دریافت مبلغی به عنوان سنوات را خواهند داشت.
دلایل رایج برای استحقاق دریافت سنوات عبارتند از:
استعفا،
اخراج (تحت شرایط قانونی خاص)،
بازنشستگی،
ازکارافتادگی،
فوت،
یا پایان قرارداد کار با مدت معین.
این شرایط گسترده، تضمین می‌کند که کارکنان در صورت قطع همکاری (به دلایل مختلف و در چارچوب قانون)، بابت مدت زمانی که در آن سازمان خدمت کرده‌اند، جبران خدمت دریافت نمایند.
فرمول استاندارد محاسبه سنوات به این صورت است :
برای مدت خدمت کمتر از یک سال، فرمول به این صورت است:
یا
به عنوان مثال،
اگر کارمندی به مدت 3 سال کار کرده باشد و آخرین حقوق پایه ماهانه او 20,000,000 تومان باشد، سنوات او به این شکل محاسبه می‌شود:
3 × 20,000,000 = 60,000,000 تومان.
شایان ذکر است که برخی تفاسیر، بر اساس آرای دیوان عدالت اداری، معتقدند که منظور از «حقوق» در محاسبه سنوات، می‌تواند شامل تمامی پرداختی‌های مستمر به کارگر باشد، نه فقط حقوق پایه. این نکته نشان می‌دهد که ممکن است در خصوص مبنای دقیق محاسبه سنوات اختلاف نظر وجود داشته باشد و در صورت بروز اختلاف، مراجعه به مشاوره حقوقی توصیه می‌گردد
لازم به توضیح است که «پایه سنوات» با «سنوات پایان خدمت» (حق سنوات) متفاوت است.
پایه سنوات، مبلغی است که به صورت ماهیانه به مزد کارگرانی که بیش از یک سال در یک کارگاه مشغول به کار بوده‌اند، اضافه می‌شود و هدف از آن، جبران تجربه کسب شده و احتمالاً پایین بودن حقوق در سال‌های اولیه خدمت است.
مبلغ روزانه پایه سنوات برای سال 1404، 94,000 ریال و مبلغ ماهانه آن برای ماه‌های 30 روزه، 2,820,000 ریال تعیین شده است.
پایه سنوات در محاسبه سایر مزایا مانند عیدی نیز تأثیرگذار است و احتمالاً در محاسبه سنوات پایان خدمت نیز لحاظ می‌گردد
قانون کار جمهوری اسلامی ایران، کارفرمایان را ملزم به پرداخت عیدی و سنوات به کارکنان خود می‌نماید.
برای سال 1404، حداقل عیدی معادل دو ماه و حداکثر عیدی معادل سه ماه حقوق پایه، با رعایت سقف مقرر بر اساس حداقل دستمزد، تعیین شده است.
محاسبه عیدی برای کارکنان با سابقه کمتر از یک سال و کارکنان پاره‌وقت نیز به صورت متناسب انجام می‌گیرد.
سنوات، به عنوان مزایای پایان خدمت، به کارگرانی که حداقل یک سال سابقه کار دارند (و به نسبت برای سوابق کمتر)، هنگام خاتمه قرارداد کار پرداخت می‌شود و مبنای محاسبه آن، آخرین حقوق پایه ماهانه کارگر است. حداقل دستمزد مصوب برای سال 1404، مبلغ 103,909,680 ریال تعیین شده که نقش کلیدی در تعیین حداقل و حداکثر عیدی دارد.
کارفرمایان موظفند عیدی را پیش از فرارسیدن تعطیلات نوروز پرداخت نمایند.