در دنیای امروز که فناوری و دیجیتال‌سازی در حال دگرگون کردن تمام جنبه‌های زندگی ماست، نظام‌های مالیاتی نیز از این تحول بی‌نصیب نمانده‌اند. یکی از گام‌های مهم در جهت هوشمندسازی نظام مالیاتی ایران، اینتاکد (INTACODE) است. اما اینتاکد چیست؟ چه کاربردی دارد؟ و چرا باید به آن اهمیت دهیم؟
در این مقاله، با نگاهی نو و به دور از پیچیدگی‌های رایج، به بررسی کامل مفهوم اینتاکد مالیاتی، کارکردها، مزایا و نحوه استفاده از آن می‌پردازیم. اگر کسب‌وکار دارید، حسابدار هستید یا صرفاً به دنبال درک بهتر از نظام مالیاتی نوین ایران هستید، این مقاله برای شماست.
اینتاکد (INTACODE) مخفف عبارت Iranian National Taxonomy of Accounts است.
“اینتاکد مالیاتی” به عنوان یک شناسه یکتا و چند رقمی تعریف می‌شود که توسط سازمان امور مالیاتی کشور به تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که در ایران به فعالیت‌های اقتصادی مشغول هستند، اختصاص داده می‌شود
به زبان ساده، اینتاکد یک کد استاندارد برای هر نوع کالا و خدمت است که در فرآیندهای مالیاتی استفاده می‌شود؛ یعنی هر کالا یا خدمت، یک کد منحصر به خود دارد که در زمان صدور فاکتور الکترونیکی باید به‌کار رود.
این کد در واقع به عنوان یک شناسه مالیاتی عمل می‌کند و نقش محوری در تسهیل فرآیندهای مالیاتی و برقراری ارتباط مؤثر با سازمان امور مالیاتی ایفا می‌نماید.
لازم به ذکر است که سیستم “اینتاکد مالیاتی” به منظور ایجاد یک نظام طبقه‌بندی دقیق‌تر و کارآمدتر برای فعالیت‌های اقتصادی در مقایسه با سیستم‌های قدیمی‌تر مانند کد آیسیک (ISIC) طراحی و پیاده‌سازی شده است
در واقع، سازمان امور مالیاتی با معرفی “اینتاکد”، یک سیستم کدگذاری دقیق‌تر ایجاد کرده است که می‌تواند تمامی فعالیت‌های مؤدیان را به شکل جامع‌تری پوشش دهد.
د ر این سیستم، تمامی مشاغل و فعالیت‌های اقتصادی در سه دسته کلی طبقه‌بندی می‌شوند:
بخش تولید (شامل تولیدکنندگان کالا)،
بخش بازرگانی (شامل فعالان در حوزه خرید و فروش کالا و خدمات)
بخش خدمات (شامل ارائه‌دهندگان انواع خدمات).
علاوه بر این، در سیستم “اینتاکد مالیاتی”، مفهوم “درصد فعالیت” نیز مطرح می‌شود. این درصد در واقع نشان‌دهنده میزان درآمد یک فرد یا شرکت از یک فعالیت اقتصادی خاص است. در بسیاری از موارد، به ویژه برای افرادی که تنها از یک منبع شغلی درآمد دارند، این درصد معمولاً 100% در نظر گرفته می‌شود.
مطابق با قوانین و مقررات مالیاتی کشور، تمامی مؤدیان مالیاتی که به هر نوع فعالیت اقتصادی در ایران مشغول هستند، موظف به دریافت و ثبت “اینتاکد مالیاتی” می‌باشند. این الزام شامل هر دو گروه اشخاص حقوقی (مانند شرکت‌ها و مؤسسات) و اشخاص حقیقی (مانند افراد دارای کسب‌وکار شخصی و مشاغل آزاد) می‌شود که در زمینه‌های مختلف اقتصادی فعالیت می‌کنند. در ادامه، به برخی از نمونه‌های مشاغل و فعالیت‌هایی که نیازمند دریافت “اینتاکد مالیاتی” هستند، اشاره می‌شود:
کسب‌وکارهایی که به تازگی تأسیس شده‌اند و یا در مراحل اولیه راه‌اندازی قرار دارند
مهندسین، به ویژه مهندسین ناظر در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی.
مشاورین املاک و بنگاه‌های معاملات ملکی.
پزشکان، وکلا و سایر صاحبان مشاغل آزاد و خویش‌فرما.
شرکت‌های بازرگانی که در زمینه واردات و صادرات کالا فعالیت می‌کنند (این شرکت‌ها علاوه بر اینتاکد، به کد اقتصادی نیز نیاز دارند).
کسب‌وکارهای آنلاین و فروشگاه‌های اینترنتی که به فروش کالا یا ارائه خدمات از طریق پلتفرم‌های دیجیتال مشغول هستند.
در مقابل، برخی از گروه‌ها و فعالیت‌ها ممکن است از دریافت “اینتاکد مالیاتی” معاف باشند. بر اساس اطلاعات موجود، شرکت‌های پیمانکاری در برخی شرایط خاص ممکن است از این الزام مستثنی شوند. همچنین، اشخاص حقیقی که به فعالیت پیمانکاری مشغول هستند، در صورتی که ارزش کل قراردادها و مبلغ دریافتی آن‌ها در طول یک سال مالیاتی کمتر از پنج میلیون تومان باشد، از دریافت “اینتاکد مالیاتی” معاف خواهند بود.
استفاده از اینتاکد در سیستم مالیاتی مزایای فراوانی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
1. شفاف‌سازی فعالیت‌ها :
با استفاده از اینتاکد، دولت می‌تواند به‌راحتی نوع فعالیت اقتصادی هر کسب‌وکار را شناسایی کند. این موضوع نقش مهمی در جلوگیری از فرار مالیاتی دارد.
2. تعیین مالیات بر اساس نوع فعالیت :
نرخ مالیات برای مشاغل مختلف می‌تواند متفاوت باشد. اینتاکد به سازمان مالیاتی کمک می‌کند تا مالیات متناسب با نوع فعالیت هر واحد اقتصادی را محاسبه کند.
3. تسهیل در صدور و دریافت فاکتورهای الکترونیکی :
با گسترش سامانه مودیان و فاکتور الکترونیکی، اینتاکد به یکی از الزامات مهم برای صدور فاکتور تبدیل شده است.
4. مبنای اعتبارسنجی و رتبه‌بندی کسب‌وکارها:
بانک‌ها، سازمان‌های دولتی و برخی نهادهای خصوصی، از اینتاکد برای تشخیص نوع فعالیت و ارزیابی کسب‌وکارها استفاده می‌کنند.
برای دریافت و ثبت “اینتاکد مالیاتی”، متقاضیان باید به درگاه اینترنتی سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس https://mytax.tax.gov.irمراجعه نمایند.
به طور کلی، مراحل دریافت و ثبت “اینتاکد مالیاتی” بر اساس اطلاعات موجود در منابع به شرح زیر است:
ورود به سامانه جامع مالیات:
ابتدا به وب‌سایت https://mytax.tax.gov.ir مراجعه کرده و وارد بخش ثبت نام یا خدمات جامع مالیاتی شوید.
ورود به حساب کاربری:
در صورتی که قبلاً ثبت نام کرده‌اید، با وارد کردن نام کاربری و رمز عبور خود وارد حساب کاربری مؤدی مالیاتی شوید.
اگر برای اولین بار است که از سامانه استفاده می‌کنید، باید مراحل ثبت نام اولیه را طی نمایید.
انتخاب بخش ثبت نام و پیش ثبت نام الکترونیک:
پس از ورود به حساب کاربری، به بخش مربوط به “ثبت نام و پیش ثبت نام الکترونیک” یا گزینه‌ای با عنوان مشابه مراجعه کنید.
وارد کردن اطلاعات هویتی:
در این مرحله، اطلاعات هویتی شخصی و کسب‌وکار خود، از جمله کد ملی (برای اشخاص حقیقی) یا شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی) و سایر اطلاعات مورد نیاز را وارد نمایید.
تعیین نوع فعالیت و گروه شغلی:
نوع دقیق فعالیت اقتصادی خود و گروه شغلی مربوطه را از لیست ارائه شده انتخاب کنید.
وارد کردن درصد فعالیت:
درصد فعالیت مربوط به این شغل را وارد کنید. اگر این شغل تنها منبع درآمد شماست، معمولاً این درصد 100% خواهد بود.
ارائه شرح دقیق فعالیت:
شرح دقیقی از فعالیت اقتصادی خود بر اساس پروانه کسب یا سایر مجوزهای مربوطه ارائه دهید.
تایید و ثبت نهایی اطلاعات:
پس از اطمینان از صحت تمامی اطلاعات وارد شده، گزینه تایید و ثبت نهایی را انتخاب کنید.
دریافت اینتاکد مالیاتی:
پس از تکمیل مراحل ثبت نام، سیستم به صورت خودکار “اینتاکد مالیاتی” شما را تولید و نمایش خواهد داد.
معمولاً پس از ثبت نام موفق، یک کد رهگیری به کاربر ارائه می‌شود که همان “اینتاکد مالیاتی” است.
لازم است که کاربران در وارد کردن اطلاعات دقت کافی را داشته باشند تا از نیاز به ویرایش‌های بعدی جلوگیری شود. در صورتی که فعالیت شغلی مورد نظر در لیست مشاغل موجود در سامانه یافت نشود، کاربران باید گزینه “سایر” یا “متفرقه” را انتخاب کنند. در چنین شرایطی، ممکن است لازم باشد که کاربر نامه‌ای به سازمان امور مالیاتی به همراه کپی مجوز فعالیت اقتصادی خود ارسال نماید تا شغل وی به لیست مشاغل مالیاتی اضافه شود یا زیرشاخه شغلی مناسب به او معرفی گردد.
داشتن “اینتاکد مالیاتی” برای تمامی فعالان اقتصادی در ایران یک الزام قانونی است و انجام هرگونه فعالیت اقتصادی و مالیاتی بدون این کد غیرمجاز تلقی می‌شود. انجام معاملات بدون داشتن “اینتاکد مالیاتی” می‌تواند به عنوان جرم محسوب شود. استفاده از این کد مزایای متعددی را برای افراد و سازمان‌ها به همراه دارد:
تعیین ضریب مالیاتی:
ضریب مالیاتی که برای محاسبه درآمد مشمول مالیات عملکرد استفاده می‌شود، بر اساس جدول “اینتاکد” تعیین می‌گردد. لازم به ذکر است که جدول “اینتاکد” و درصدهای مالیاتی مربوطه معمولاً به صورت سالانه توسط اداره دارایی منتشر و به‌روزرسانی می‌شوند.
امکان استفاده از تبصره ماده 100:
“اینتاکد مالیاتی” به کسب‌وکارهای کوچک و متوسط این امکان را می‌دهد تا از مزایای تبصره ماده 100 قانون مالیات‌های مستقیم بهره‌مند شوند.
بهبود مدیریت نظام مالیاتی:
این کد به سازمان امور مالیاتی کشور کمک می‌کند تا مشاغل و فعالیت‌های اقتصادی را به صورت دقیق شناسایی و طبقه‌بندی کند، که این امر منجر به مدیریت و سازماندهی بهتر نظام مالیاتی خواهد شد.
هوشمندسازی نظام مالیاتی:
استفاده از “اینتاکد مالیاتی” گامی مهم در جهت هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور محسوب می‌شود.
شناسایی فعالیت‌های صادرات و واردات:
این کد به سازمان مالیاتی کمک می‌کند تا فعالیت‌های صادرات و واردات را به نحو بهتری شناسایی نماید.
تعریف دقیق فعالیت‌ها:
“اینتاکد” به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد تا تعریف دقیق و منحصر به فردی از فعالیت‌های خود را به سازمان مالیاتی ارائه دهند.
تعیین سود فعالیت:
این کد در تعیین سود فعالیت و نسبت سود ناویژه برای مشاغل مختلف نقش دارد.
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، جدول “اینتاکد” و درصدهای مالیاتی مربوطه معمولاً به صورت سالانه توسط سازمان امور مالیاتی کشور به‌روزرسانی می‌شوند. بر اساس اطلاعات موجود، آخرین نسخه فایل‌های “اینتاکد” مربوط به سال 1401 شمسی بوده است. با توجه به اینکه در زمان انجام این تحقیق، دسترسی به لینک‌های ارائه شده برای بررسی به‌روزرسانی‌ها امکان‌پذیر نبود ، توصیه می‌شود که کاربران برای اطلاع از آخرین تغییرات و جداول “اینتاکد”، به طور مستقیم به وب‌سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور https://intamedia.ir یا https://mytax.tax.gov.ir مراجعه نمایند.
برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و به‌روز در مورد “اینتاکد مالیاتی”، توصیه می‌شود به منابع رسمی زیر مراجعه نمایید:
بخش “نسبت سود فعالیت” در وب‌سایت https://intamedia.ir که معمولاً آخرین جداول “اینتاکد” را در قالب فایل PDF منتشر می‌کند.
مشورت با مشاوران مالیاتی با تجربه برای موارد پیچیده یا در صورت تردید در انتخاب “اینتاکد” صحیح.