استاندارد بین المللی حسابداری 16 املاک، ماشین آلات و تجهیزات اصول و ضوابط مربوط به شناسایی، ارزیابی و ثبت داراییهای ثابت مشهود را تنظیم میکند. این استاندارد به شرکتها کمک میکند تا چگونگی شناسایی و ارائه این داراییها در صورتهای مالی را به طور منظم و قابل مقایسه مدیریت کنند. در ادامه خلاصهای از این استاندارد ارائه میشود:
1. مفهوم و دامنه کاربرد
این استاندارد به داراییهای ثابت مشهود میپردازد که شامل اموال، ماشینآلات، تجهیزات، زمین و ساختمانها هستند.
این داراییها دارای عمر مفید بلندمدت هستند و برای استفاده در فعالیتهای تولیدی یا اداری شرکت (و نه برای فروش مستقیم) نگهداری میشوند.
2. شناسایی داراییها
یک دارایی ثابت مشهود باید زمانی شناسایی شود که:
منافع اقتصادی آتی مرتبط با آن به احتمال زیاد به شرکت بازگردد.
هزینههای مربوط به آن به طور قابل اطمینان قابل اندازهگیری باشد.
3. ارزیابی اولیه
داراییهای ثابت مشهود باید به بهای تمام شده اولیه ثبت شوند. بهای تمام شده شامل:
قیمت خرید (شامل مالیاتها و عوارض).
هزینههای انتقال و نصب.
هزینههای آمادهسازی و راهاندازی.
هر گونه هزینههای مرتبط دیگر که برای آمادهسازی دارایی برای استفاده لازم است.
4. ارزیابی پس از اولیه
پس از شناسایی اولیه، داراییها میتوانند به یکی از دو روش زیر ارزیابی شوند:
هزینه بهرهبرداری منهای استهلاک و کاهش ارزش : این روش متداولتر است و داراییها به بهای تمام شده اولیه ثبت میشوند و سپس استهلاک و کاهش ارزش از آن کسر میشود.
ارزش بازیافتی : در این روش، داراییها به ارزش بازار فعلی خود ارزیابی میشوند. این روش فقط زمانی استفاده میشود که ارزش بازار به طور موثق قابل اندازهگیری باشد.
5. استهلاک
استهلاک به معنای تخصیص بهای تمام شده دارایی (کسر ارزش اسقاط) به دورههای مالی است که از آن استفاده میشود.
روشهای متداول استهلاک عبارتند از:
روش خط مستقیم.
روش نزولی.
روش مبتنی بر تولید.
نرخ و روش استهلاک باید منعکسکننده الگوی مصرف منافع اقتصادی دارایی باشد.
6. کاهش ارزش
اگر ارزش قابل بازیافت دارایی کمتر از ارزش دفتری آن باشد، باید کاهش ارزش شناسایی شود.
کاهش ارزش به صورت یک هزینه در صورت سود و زیان منعکس میشود.
7. ارزشگذاری مجدد
اگر شرکت از روش ارزشگذاری مجدد استفاده کند، داراییها باید به ارزش منصفانه ارزیابی شوند.
تفاوت بین ارزشگذاری مجدد و ارزش دفتری قبلی به حساب سود و زیان جامع منتقل میشود.
8. اسقاط دارایی
زمانی که دارایی دیگر مورد استفاده نباشد، باید از حسابهای دارایی حذف شود.
سود یا زیان ناشی از اسقاط دارایی باید در صورت سود و زیان انعکاس یابد.
9. افشای اطلاعات
شرکتها باید در یادداشتهای صورتهای مالی اطلاعات زیر را افشا کنند:
روشهای استهلاک و نرخهای استفاده شده.
ارزش دفتری داراییها در ابتدای و انتهای دوره.
جزئیات مربوط به کاهش ارزش و ارزشگذاری مجدد.
جمعبندی
استاندارد IAS 16 به شرکتها کمک میکند تا داراییهای ثابت مشهود را به طور صحیح شناسایی، ارزیابی و گزارش کنند. این استاندارد با ارائه ضوابط شفاف، اطمینان میدهد که اطلاعات مالی مرتبط با داراییها قابل اتکا، قابل مقایسه و مرتبط با نیازهای استفادهکنندگان است.